Het ruige Virunga-gebergte ligt op de rand van drie landen: Congo, Rwanda en Oeganda. Met elk nationaal parken die het leefgebied van de berggorilla’s moeten beschermen. Het regenwoud op de vulkanen hier herbergt de meeste soorten dieren van Afrika.
De Virunga Mountains is het belangrijkste gebergte voor de unieke berggorilla. In alle landen kun je de dieren bezoeken met een gids.
Dian Fossey
Het is ook de plek waar de beroemde Dian Fossey de aandacht op de netelige situatie van de berggorilla’s vestigde. En werd vermoord. Terwijl de oorspronkelijke bevolking, de Banta-pygmeeën, nog steeds moet vechten voor hun rechten.
De Amerikaanse Dian Fossey vestigt als eerste blanke de aandacht op netelige situatie van de berggorilla’s in het Virunga-gebergte. Ze gaat in 1967 op de berghellingen van de Visoke-vulkaan in Rwanda wonen om de dieren van dichtbij te bestuderen. Maar liefst 18 jaar lang.
Met eindeloos geduld wint ze het vertrouwen van de dieren. Ze doet het gedrag van de dieren na, zoals het eten van planten en zichzelf krabben. Ook slaat ze zichzelf op haar borst en boert ze net als de gorilla’s. Na drie jaar steekt ze een hand uit naar een gorilla en het dier raakt haar vingers met de zijne aan.
Fossey zet, met gevaar voor eigen leven, de problematiek van de continue stroperij op de kaart. Mede door haar werk wordt een internationaal berggorilla-project opgezet. Met als doel de kennis over de gorilla’s te vergroten en het toerisme te bevorderen. Dit schept banen waardoor de noodzaak om te stropen zou afnemen.
De dood van Fossey
Fossey is het hier niet mee eens. Zij gelooft meer in patrouilles die de bevoegdheid hebben om op stropers te schieten. Wat haar niet geliefd maakt, met name bij de stropers. Haar moord op 26 december 1985 is nog steeds een raadsel.
Er circuleren nog steeds twee theorieën over haar dood. De ene is dat de voormalige gouverneur Protais Zigiranyirazo de opdracht heeft gegeven voor de moord. De andere gedachte is dat stropers haar hebben vermoord. Het grote publiek ontdekt haar unieke werk via de film ‘Gorillas in the Mist’.
In de Democratische Republiek Congo kun je op pad met een gids in het Virunga National Park.
Achtergronden van het Virunga-Gebergte
Virunga is Swahili voor ‘vulkaan’. Een toepasselijke naam voor dit vulkaangebergte, dat als hoogte punt 5.100 meter heeft. Het ligt op de grens van de Democratische Republiek Congo, Rwanda en Uganda. Virunga ligt naast de Albert-riftvallei en het Edwardmeer. Het gebied bevat een diversiteit aan biotopen zoals primair oerwoud, graslanden, meren, vulkanen en besneeuwde bergtoppen.
De levensader van dit gebergte wordt gevormd door acht vulkanen. Ze liggen verspreid over een afstand van 60 km. En dragen mooie namen als Karisimbi (4.507 m), Visoke (3.711 m), Lake Ngezi (3.000 m), Sabyinyo (3.634 m), Gahinga (3.474 m), Muhabura (4.127 m), Nyiragongo (3.465 m) en Nyamulagira (3.053 m). Alleen de laatste twee zijn actief en met name de laatste behoort tot de meest actieve vulkanen ter wereld. Er is dan ook altijd rook te zien. De andere vulkanen zijn al een langere tijd rustig.
Een deel van de lokale bewoners, de Batwa-pygmeeën, leefden in het noordelijke deel van het gebied. Bij het inrichten van Virunga werden ze hardhandig verwijderd. Zij leven nu aan de rand van het woud in weinig florissante leefomstandigheden. De traditionele jacht is de pygmeeën verboden, ze mogen zelfs het park niet meer in. Momenteel zijn er plannen om hen weer toegang tot hun voormalig leefgebied te geven.
Het toerisme is een belangrijke drijfveer voor de bescherming van de berggorilla’s. Zowel in Rwanda als Congo en Uganda is een bezoek aan de berggorilla’s mogelijk. In alle parken wordt een beperkt aantal toeristen toegelaten, tegen een stevige prijs. Wat ook wel weer meevalt als je je realiseert dat een belangrijk deel van het geld wordt gebruikt om de dieren te beschermen.
Andere dieren profiteren ook
Andere dieren profiteren ook van de bescherming. Zo werd in 2006 de okapi (een familielid van de giraf) herontdekt in het gebied. Of eigenlijk pootafdrukken en uitwerpselen. Het dier werd hier het laatst gezien in 1959, maar door de dichte begroeiing kunnen dieren zich hier makkelijk verschuilen.
Volgens biologen leven in het gebied olifanten (waaronder ook de zeldzame bosolifanten), chimpansees, giraffes en buffels. Verder onderzoek is nodig om de dierenrijkdom in kaart te brengen.
In het gebied zijn tot nu toe 218 soorten zoogdieren geteld, 706 vogelsoorten, 109 soorten reptielen en 78 amfibieën. Wetenschappers hebben maar liefst 22 soorten apen geteld.
Beste tijd voor Virunga
De nationale parken in het Virunga-gebergte kunnen het gehele jaar door worden bezocht. Van juni tot september is het droge seizoen, waardoor wegen beter toegankelijk zijn. Wat ideaal is voor ‘gorilla-tracking’. Ook is dan het risico op malaria het laagst.
Maar wie graag de dieren wil fotograferen kan beter in de winter (december en januari) gaan. De bomen zijn dan groener en de lucht minder nevelig. Wat levendigere foto’s oplevert.
Wie graag vogelt kan hier het beste van november tot maart rondlopen. Dan zijn ook veel trekvogels aanwezig, met name bij waterpartijen.
Let op!
Boek je permit of vergunning om de gorilla’s te bezoeken ver van te voren.
Doordat slechts een aantal mensen per dag wordt toegelaten is dit in alle gebieden noodzakelijk. Sowieso is het slim je hele bezoek vooraf te regelen inclusief accommodaties. Dit om teleurstellingen te voorkomen.
De prijs voor een vergunning is stevig: deze kan tot meer dan duizend dollar zijn. Een belangrijk deel van het geld wordt gebruikt om de dieren te beschermen. En geloof me, het is het geld waard. Je gaat de ontmoeting met deze dieren nooit vergeten.
Rwanda: land van de berggorilla's
Rwanda werd gekweld door een van de ergste burgeroorlogen ooit. Inmiddels is dat alweer twintig jaar geleden en opent het land haar deuren voor toeristen. Met als sterkste troef de unieke berggorilla. Ik was bij de naamgeving van de jonge dieren en ging natuurlijk ook op gorillasafari.
Rwanda werd gekweld door een van de ergste burgeroorlogen ooit. Inmiddels is dat alweer twintig jaar geleden en opent het land haar deuren voor toeristen. Met als sterkste troef de unieke berggorilla. Ik was bij de naamgeving van de jonge dieren en ging natuurlijk ook op gorillasafari.
