Great Barrier Reef

Het is het grootste koraalrif ter wereld. En loopt van het zuidelijke deel van de provincie Queensland van Australië helemaal door tot het zuidelijke puntje van Papoea Nieuw-Guinea. Met diverse eilanden en atollen (dit zijn ringvormige eilanden van koraal met in het midden water). 

Dit zijn de leukste excursies voor het Great Barrier Reef. Waarbij je ook de vele stranden kunt ontdekken. Er zijn talloze bezienswaardigheden voor de natuurliefhebber. Dit zijn de meest bijzondere.

Veel bezoekers komen een dagje naar het koraalrif. Wat eigenlijk zonde is. Je krijgt maar een glimp te zien van al het natuurschoon. De meeste tours vertrekken vanuit Cairns of Port Douglas. De laatste staat beter aangeschreven vanwege een grotere diversiteit wat je krijgt te zien.

Vanuit de havens vertrek je voor een dag met diverse stops onderweg. Maar je moet ook varen, dus je hebt kans op dolfijnen en andere dieren. Het nadeel is dat je met veel anderen bent. En ook al zijn er diverse plekken om te snorkelen het voelt druk. 

Je kunt beter meerdere dagen uittrekken voor het grootste koraalrif ter wereld. Op diverse eilanden kun je overnachten en van daaruit excursies maken. Waarbij je veel meer je eigen plan kunt trekken. Ook kun je dan over stranden lopen en meer.

Duikers kiezen soms voor slechts een dag op dit koraalrif. Het is beter om meerdere dagen te boeken. Waarbij je bijvoorbeeld overnacht op de boot. Liveaboard duiken is hier erg populair. En terecht, want elke plek staat bekend om zijn eigen soorten die je er kunt zien. Waarbij je in een week haaien, roggen en talloze bijzondere vissen kunt spotten.

Voor een leek zijn koraalriffen allemaal gelijk. Maar een ervaren duiker of een natuurliefhebber kent de verschillen. Zo heeft het Great Barrier Reef vier soorten duiklocaties:

• Het binnenrif bestaat uit ondiepe koraaleilanden.
• Het verder gelegen buitenrif daartegen is veel afwisselender, met canyons, grotten en andere uitdagingen voor duikers. Door het andere landschap kun je dus ook andere diersoorten tegen komen.
• De noordelijke riffen worden wel de rijkste koraalriffen ter wereld genoemd. En nog niet echt verstoord door het toerisme en vol dierenleven. Met als hoofdprijs de gevlekte reuzentandbaars, die in leven in het immense Cod Hole.
• Tot slot is er de zogeheten Koraalzee, het deel ten oosten van het rif. Dit is de plek voor grijze rifhaaien, hamerhaaien en witpuntrifhaaien. Wie alle plekken wil zien is minimaal een week onderweg.

De meeste duikorganisaties bieden nachtduiken op het Great Barrier Reef aan. Niet alleen het licht is anders (en minder), maar ook het dierenleven is anders. Wie meerdere dagen gaat kan meestal ook wel een nachtduik maken, maar het is ook mogelijk een losse nachtduik te boeken. Snorkelen kan overigens meestal ook.

De derde week van november (of daaromtrent) is meestal heel bijzonder in het Great Barrier Reef. Dan plant het koraal zich massaal voort, mits de omstandigheden goed zijn. Met een immense explosie tot gevolg. Vanwege de variabele datum is enkele dagen speling hebben wel handig. En je moet niet bang zijn voor nachtduiken.

Je kunt een vlucht maken met een helikopter om het Great Barrier Reef te zien. Vanuit de lucht zie je pas hoe ongekend groot het koraalrif is. Het is een dure excursie, maar absoluut de moeite waard. Het kan vanuit Port Douglas en ook vanuit Cairns.

Wil je weleens slapen boven het Great Barrier Reef? Dat kan, op verschillende manieren. Overnacht op een zeilboot, of een catamaran. Waarbij je het koraalrif voor je alleen hebt. En als alle toeristen weg zijn; keert de rust weer. Wat is er mooier dan op je gemak de ondergaande zon in een kleurengevecht zien spelen met de elementen? Deze excursies zijn zeer geschikt voor een (begeleide) duik- of snorkeltocht in het donker. Ideaal voor wie meerdere dagen wil snorkelen of duiken.

In het Great Barrier Reef zijn zeiltochten met overnachtingen op eilanden erg populair. Je hebt diverse mogelijkheden. Een zeiltocht met een rustiek guest house op een afgelegen eiland bijvoorbeeld. Of een tocht waarbij je slaapt in je eigen tentje op een klein eiland. De zonsondergang en zonsopgang krijg je er gratis bij. Er zijn in totaal meer dan twintig eilanden die verschillende voorzieningen hebben.

Je gaat maar een meter diep onderwater. In een soort onderzeeboot. Maar je hebt door het speciale glas wel een perfect overzicht van het rif. Het is net een natuurfilm, maar dan echt. Er is tevens een soort platform op zee, waar je naar de bodem kunt kijken en kan zien hoe bijvoorbeeld duikers hun route uitstippelen. Ideaal voor mensen die niet nat willen (of kunnen) worden.

Wie liever niet duikt of snorkelt in de nacht kan wandelend het ondiepe rif verkennen. Eén van de meest beroemde plekken is Lady Musgrave Island, dat eenvoudig vanuit het dorpje met de opvallende naam 1770 te bereiken is. In de avond kun je hier met speciale schoenen, een zaklamp en een gids op pad. En je ziet zeekomkommers, maar mogelijk ook jonge haaien die de beschutting van de baai opzoeken. Om daarna voldaan je tent op te zoeken.

Met een kajak zal je waarschijnlijk niet zo heel veel van de onderwaterwereld zien, maar wel al het leven er om heen. Oftewel, diverse eilandjes en mogelijk dieren als walvissen, zeeschildpadden en zeearenden.

Vroeger dacht men dat een koraalrif bestond uit waterplanten. Inmiddels is bekend een koraalrif een immense dierentuin is. De meest voorkomende vormen zijn poliepen, die op hun beurt weer uit duizenden diertjes bestaan. Zij vormen de basis voor het rif.

Rond het Groot Barrièrerif zijn meer dan 350 koraaltypen geteld. Dat is uitzonderlijk veel. De koraaldiertjes en de zon hebben een innige relatie. De diertjes (die de poliep vormen) leven voornamelijk van plankton en algen dat graag in water leeft dat warm, helder en zout is.

Plantaardig materiaal, zoals algen, zijn de voedselbron voor veel dieren rond het rif. In het Great Barrier Reef zijn maar liefst 600 soorten algen te vinden, al zal je ze met het blote oog niet zo snel herkennen. Daarnaast groeit er 14 soorten zeegras, waarvan er twee alleen maar hier voorkomen. Zeegras is een relatief jonge familie; volgens wetenschappers zijn ze pas 70 miljoen jaar op aarde. Algen daarentegen al twee miljard jaar.

Het klinkt vreemd, maar een koraalrif is eigenlijk ook een enorme begraafplaats. Het is gebouwd op het skelet van honderdduizenden zeediertjes. En op deze resten leven dan weer andere zeedieren. De eerste koraalriffen ontstonden volgens zeebiologen ongeveer 500 miljoen jaar geleden. 

De voorouders van het huidige koraal ontstonden overigens in Zuid-Europa 230 miljoen jaar geleden. Het Groot Barrièrerif is vrij jong. Volgens de laatste berekeningen is het ongeveer 500.000 jaar oud. En de oudste koralen die er nu liggen zijn zo’n 8.000 jaar.

Voortplanting op het rif is jaarlijks een bijzondere gebeurtenis. Veel hangt van de omstandigheden af. Zo moet de watertemperatuur goed zijn (rond de 27 graden) en het tij moet meewerken (springeb, dus heel laag water). Dan ontstaat ’s nachts een ongekende explosie, die pas sinds kort door de wetenschap volledig wordt begrepen. 

Koraal kan zich op twee manieren voortplanten. Sommige koralen splitsen zich af en gaan verder als twee individuen. Andere soorten produceren één keer per jaar zowel eieren als sperma. Deze drijven naar de oppervlakte waar de daadwerkelijke bevruchting plaats heeft. Daarna drijven ze met de stroming mee naar een geschikte plek om zich vast te klampen en te groeien.