Orka

De orka is de grootste dolfijn ter wereld. De mannetjes kunnen bijna tien meter lang worden, de vrouwtjes iets kleiner. Orka’s ter wereld behoren allemaal tot dezelfde soort, al zijn er diverse ondersoorten. Al zijn er meer onderzoekers die de orka’s in twee soorten op delen, en soms wel in drie. Maar daarvoor is meer onderzoek nodig. Wat dus op diverse plekken op aarde gebeurt.

Uit onderzoek blijkt dat orka’s totaal verschillend gedrag kunnen vertonen. Zo zijn er orka’s die hun hele leven in een bepaald gebied blijven. En daar genoeg voedsel vinden. De beroemde orka’s van Vancouver Island in Canada zijn daar een voorbeeld van. Maar er zijn ook groepen die continu lijken te reizen, zoals die bij Antarctica. Hun voedselpatroon is dan ook opvallend anders. Waardoor ze meer moeten reizen.

Op diverse plekken op de wereld worden orka safari’s aangeboden per boot. Dan ga je met een schip op zoek naar dieren. Aan boord heb je meestal een bioloog die je onderweg van alles vertelt over de dieren. Over hun gedrag, hoe vaak ze hier worden gezien, wat ze eten en meer.

Ondertussen tuurt hij het water af. Net als de kapitein. Soms staan ze in contact met andere schepen zodat ze weten waar de ideren voor het laatst zijn gezien. Als ze dieren spotten varen ze er naar toe. Maar blijven wel op gepaste afstand. Meer en meer landen hebben strenge regels om de dieren te beschermen. En om er voor te zorgen dat de boten niet te dichtbij komen.

De boten blijven vaak een beperkte tijd bij de orka’s. Veel schepen draaien zelfs zodat iedereen ze goed kan zien. Het hangt ook van het gedrag van de orka’s af. Als ze op doorreis zijn, zie je ze nauwelijks. Als ze rustig zijn, kun je maar zo een tijd bij ze door brengen.

En met wat geluk komt een orka spyhoppen. Oftewel, dan komt hij met zijn complete kop en bovenlijf boven water om naar de boot met mensen te kijken. De dieren doen dit soms. Hou je camera gereed, want dit is een uniek moment. En het is zo voorbij.

Een foto maken van een orka is lastig. De dieren komen vaak maar een seocnde (of minder) boven water. Waarbij het niet duidelijk is waar. Met wat geluk tref je een groep, waarvan de dieren om en om boven water komen. Dan kun je je daarop focussen en wachten tot er een vin duidelijk zichtbaar is.

Als de groep kleiner is wordt het lastiger. Dan komen de dieren af en toe boven water. Maar de plek is niet voorspelbaar. Of toch wel een beetje. De gids weet meestal we waar je op moet richten met je camera. En als je dit een antal keren doet heb je vanzelf geluk merkte ik.

Omdat de boten vaak afstand moeten houden heb je eigenlijk wel een telelens nodig. Of je moet tevreden zijn met een foto van het landschap met daarop een paar vinnen. Wat vaak erg mooi is als de omgeving lekker ruig is. Al is een goede compositie maken wel lastig omdat de dieren behoorlijk onvoorspelbaar zijn.

Vaak heb je op het bovendek het meeste zicht. Maar voor foto’s is benedendeks vaak beter. Dan kom je meer oog in oog met de dieren. Aan jou de keuze. Ik begin meestal bovendeks om mee te helpen zoeken. Als ze dan gevonden zijn maak ik snel wat foto’s van bovenaf. Om daarna snel naar beneden te gaan voor wat betere foto’s.

Het zijn opportunisten en eten bijna alles, al hangt hun menu erg af van de plek waar ze voorkomen. Wetenschappers hebben gezien dat de dieren van alles aanvallen. Zoals; vissen, inktvissen, zeevogels, zeehonden (zelfs op het strand), zeeleeuwen, maar ook andere walvissen en haaien. Zelfs witte haaien durven ze aan te vallen. Overigens is hier een bijzonder gedrag te zien. De dieren laten zich geregeld op zandstranden aanspoelen om zo parasieten van hun huid los te weken.

Deze dieren zijn gemakkelijk te herkennen aan de zwarte rug en witte buik. Al zie je vaak het eerste hun scherpe rugvin, die door het water klieft. En dan nog een, en nog een. Je ziet snel genoeg of ze op doortocht zijn of niet. Als ze rustig zijn komen ze vaak bij boten kijken. En doen ze aan spyhopping, oftewel dat ze verticaal half uit het water komen. Dan is hun volledige kop boven water, zodat ze goed kunnen kijken. Wat dus duidt op intelligentie.

Al jarenlang wordt op diverse plekken onderzoek gedaan naar de beroemde orka’s in dit gebied. Daarbij ligt de nadruk op hun eetgewoontes, hun sociaal gedrag, maar ook hun bedreigingen.

De Engelse naam is enigszins verwarrend. Hij wordt zowel orca als killer whale genoemd. De laatste is feitelijk een verkeerde naam, want het is een dolfijnensoort en geen walvis. De Latijnse naam is orcinus orca.