Galapagoseilanden

Deze afgelegen eilanden zijn een levende dierentuin met tientallen unieke soorten. Waar begin 2009 nog een nieuwe leguanensoort is ontdekt door wetenschappers. Dit is een plek waar de dieren niet bang zijn voor de mens, simpelweg omdat ze nooit zijn bejaagd. Dit is iets wat je bezoek een gehele extra dimensie geeft.

De eilanden zijn bij elkaar opgeteld zo’n 8.000 km2 groot. Ruim de helft wordt in beslag genomen door het eiland Isabela. Waar ook de hoogste vulkaan van de eilanden te vinden is, de 1.689 meter hoge Cerro Azul. Het is het symbool van de vulkanische activiteit hier.

Al mijn nieuwe reisvideo's zien? Abonneer je dan op mijn YouTube kanaal.

Het eiland Santa Cruz heeft een internationale luchthaven. Al ligt deze eigenlijk op het kleinere naastgelegen eiland Baltra. Maar dan ga je met de bus naar Santa Cruz of naar je cruiseschip. Je kunt Santa Cruz eiland perfect als uitvalsbasis gebruiken. En dan via allerlei excursies het eiland en de omgeving verkennen. De mooiste plek op Isla Santa Cruz is Bahia Tortuga. Via een wandelpad kom bij een baai met mangroven uit. En een klein zandstrand. Hier kun je goed snorkelen. Je ziet opvallend veel jonge vissen. Ze gebruiken de mangroven als kraamkamer.

Al kun je ook eenvoudig zelf op pad, bijvoorbeeld met een gehuurde scooter. Waarbij de kans groot is dat je een reuzenschildpad tegen komt. Wat een bijzondere ervaring is. De beste plek voor accommodatie is de stad Puerto Ayora. Hier vind je ook bureaus voor de diverse tours.

Dit stadje aan het water is uniek. Waar anders kun je in de kleine haven zeeschildpadden zien, jonge haaien, zeeleeuwen en zeeleguanen? En dan vergeet ik de pelikanen, reigers en Darwinvinken nog. Het laat de rijkdom van de Galapagos zien, maar ook hoe mens en dier hier samenleven. Mensen gaan zonder mopperen aan de kant als een zeeleeuw een bankje wil confisqueren. Of nog grappiger, ze stappen over de dieren heen als op een pier liggen te slapen. De vissers delen hun afval met de pelikanen en vanaf de pier zie ik tien jonge haaitjes zwemmen.

Ook in de hooglanden leven mens en dier, of eigenlijk schildpad en koe, samen. Het is een wonderlijk gezicht. Boeren moeten het prikkeldraad zo hoog doen dat de reuzenschildpadden eronder door kunnen. Ze steken de weg over, al duurt dat wel een tijdje. Ze zijn erg langzaam, maar guitig om te zien.

El Chato is een van de beste plekken om deze giganten te zien. Ze leven op... eiland op Het hogere deel om te eten en te paren. Op zo'n 600 meter hoogte. De vrouwtjes leggen hun eieren in het lager gelegen deel van het eiland. Het is daar veel droger.

De eilanden Plazas zijn klein en liggen voor de kust van Santa Cruz. Maar ze staan vooral bekend als een van de plekken met de grootste diversiteit aan dieren. En met de mooiste uitzichten. Als je hier rondloopt zie je zowel landleguanen en zeeleguanen. Maar ook zeeleeuwen die vaak op de steiger liggen te slapen. En kun je foto’s maken van het bijzondere landschap.

Het eiland San Christobal is beroemd bij duikers en snorkelaars. Dit is onder meer de beste plek om te snorkelen met zeeleeuwen, alsook met de wonderlijke zeeleguanen. Maar zodra je het water in gaat zul je verbaasd zijn over de vele vissen. In alle kleuren.

Ook kun je op San Christobal goed wandelen. Waarbij je geregeld reuzenschildpadden en landleguanen tegen komt. Laguna El Junco is eigenlijk geen lagune, maar een vulkanisch kratermeer. Dit fraaie meer ligt in het hoogland van het eiland. Het is een fraaie wandeling.

Het eiland Bartolome heeft het meest bekende uitkijkpunt van de Galapagoseilanden. Waarbij je over lavavelden uitkijkt en twee stranden. En dit zijn niet zomaar stranden. Aan de ene kant zitten ongekend veel haaien en wordt snorkelen ten zeerste afgeraden. Aan de andere kant kun je wel het water in en veel zeeschildpadden zien.

Bartolome is een klein eiland, maar is wel de moeite waard. Het is hier fraai wandelen. Waarbij je diverse uitkijkpunten aan kunt doen. En je vanzelf wilde dieren tegen komt.

Isabela is het grootste eiland van de Galapagos. Maar opvallend genoeg niet het meest ontwikkeld. De meest bekende plek is het stadje Puerto Villamil, waar je kunt overnachten. Zodat je bijvoorbeeld het magische eiland Fernandina in de buurt kunt gaan ontdekken.

tIsla Fernandina is ruig en de plek om veel wilde dieren te zien. Waaronder de zeeleguaan, galápagosaalscholver, Sally Lightfoot krab, blauwvoetgent, maar nog veel meer. Het eiland ligt redelijk dichtbij Isabela en is goed te combineren. Fernandina is volgens kenners nog het meest authentiek.

Isla Santa Maria wordt benoemd in veel artikelen over hoe de mens hier heeft huis gehouden. Veel lokale dieren en platen zijn verdwenen door de komst van de mens. Die zijn kielzog varken, geiten en ratten meenam. Toch is dit eiland wel de moeite waard om te bezoeken. Een van de redenen is Devil’s Crown, een van de beste plekken om te snorkelen op de eilanden.

Je hebt twee keuzes: met een boot de diverse eilanden ontdekken of vanuit een hotel diverse excursies doen. Ik heb bieden gedaan. Veel hotels zijn erg met natuurbescherming bezig en bieden je veel bijzondere tours. De meeste populaire locatie voor deze tours is het stadje Puerto Ayora op Santa Cruz-eiland. Maar je hebt meer keuzes.
Bekijk de leukste accommodaties

De Galapagoseilanden liggen zo afgelegen dat de hier levende dieren zich aanpasten aan de lokale omstandigheden. Met als beste voorbeeld de Darwin-vinken. Dit is een familie van soortgelijke vogels, die vernoemd zijn naar de Engelse wetenschapper Charles Darwin. Hij kwam hier in september 1835 met het onderzoeksschip Beagle en onderzocht hier zo’n 5 maanden de geologie en biologie van vier van de eilanden.

Tijdens zijn bezoek zag hij deze talloze zwarte vogeltjes. Het viel hem op dat ze erg op elkaar leken, maar toch ook verschillen vertoonden. De snavel van de één was kleiner, terwijl een andere een hele smalle snavel had. De ene vogel was iets groter ten opzichte van de ander. Enzovoort. Bij verdere bestudering viel hem op dat de één op de grond naar zaadjes zocht en de ander in een boom naar insecten.

Darwin concludeerde na onderzoek dat dit door de eeuwen heen zo gegroeid moest zijn. De ligging van de Galapagoseilanden bood weinig alternatief. De sterkste (lees: diegene die zich het best kon aanpassen) overleefde en zorgde voor nageslacht. En zo ontstonden nieuwe soorten. De evolutieleer was geboren, althans in zijn hoofd. Het duurde nog ruim een eeuw voordat zijn gedachtegoed algemeen werd omarmd.

De Galápagosaalscholver vormt misschien wel het beste bewijs voor de evolutietheorie van Darwin. Deze soort, die alleen hier voorkomt, heeft al lang geleden het vermogen te vliegen verloren. Zijn vleugels zijn stompjes met verfomfaaide veren. In het water hier (dat wordt gevoed door de Koude Golfstroom) zit zoveel vis dat hij niet hoeft te vliegen. En er zijn hier geen roofdieren om voor te vluchten.

Ook al liggen de eilanden erg afgelegen, de hand van de mens is ook hier zichtbaar. Er zijn weliswaar geen sporen van mensen gevonden van voor de 16e eeuw. Wie als eerste blanke hier voet aan wal zette is volgens historici niet zeker. Volgens de verhalen zou het de Spaanse bisschop Fray Tomas de Berlanga zijn die de eilanden in 1535 ontdekte. Bij toeval, omdat hij door slecht weer van zijn route afweek.

Door de ligging bleven de eilanden lange tijd onbekend. Behalve bij de zeepiraten die de Galapagoseilanden in de 17e en 18e eeuw als uitvalsbasis gebruikten. De schildpadden die ze hier overal tegen kwamen namen ze mee als levend proviand. Ook walvisvaarders hebben er geleefd, totdat in 1832 Ecuador de eilanden annexeerde.

Maar indirect zorgde de mens wel voor grote problemen. Bij zijn aankomst nam hij onder andere huisdieren en ratten mee. Die al snel een plaag werden. Dus moet de mens nu de evolutie een handje helpen.

De naam Galapagos komt van de naam die Spanjaarden de eilandengroep gaven. Galápagos staat voor zadel, dat verwees naar de vele reuzenschildpadden die ze hier zagen. De Galápagos bestaat in feite uit dertien vulkanische eilanden. Die 960 kilometer ten oosten van Zuid-Amerika liggen. Officieel horen ze bij Ecuador, maar het is feitelijk een wereld op zich.
Daarna werden de Galapagoseilanden langzaam gekoloniseerd. In het kielzog van de kolonisten arriveerden geiten, varkens, honden, katten en paarden. En ratten. Sommige huisdieren verwilderden, waardoor het natuurlijk evenwicht werd verstoord.

Zo liepen op het onbewoonde eiland Santiago eind jaren negentig meer dan 100.000 geiten, ezels en varkens rond. Deze dieren waren ooit meegenomen voor het vlees en melk. Ze zijn langzaam tot een ware plaag uitgegroeid, onder meer omdat ze de endemische planten opeten. Op andere eilanden lopen verwilderde honden, katten en zelfs paarden. Waardoor onder meer diverse ondersoorten van de wereldberoemde reuzenschildpadden, het slow motion visitekaartje van de Galápagos, uit stierven.

Wetenschappers hebben berekend dat de komst van de mens (tot nu toe) vijf procent van alle dieren en planten de das om heeft gedaan. Wat zorgt voor een haat-liefde verhouding tussen mens en dier op de Galápagos. De mens moet nu meer en meer ingrijpen om de evolutie een handje te helpen, zodat de eilanden en haar bewoners blijven overleven. Desondanks is nog steeds veel van de rijkdom op de eilanden te zien. En van heel dichtbij, want bang zijn de dieren hier nog steeds niet voor hun grote vijand.

De eilanden werden in 1959 uitgeroepen tot een nationaal park. Net als de omliggende oceaan. Maar het was al te laat: de impact van verwilderde huisdieren werd begin jaren negentig te groot. De overheid van Ecuador besloot in te grijpen. Met drastische maatregelen. Helikopters met links en rechts jagers richtten een ware slachting aan. Met vier miljoen euro steun van de Verenigde Naties. Nu nog worden geregeld onvruchtbare geiten losgelaten om te kijken of er nog dieren zijn die zich verscholen houden.

Een kogel is niet altijd de oplossing. De 720 geïntroduceerde plantensoorten overvleugelen inmiddels de 500 inheemse soorten. Zoals tuinplanten en functionele bomen voor hout of vruchten. Maar ook onkruid dat inmiddels de meeste overlast bezorgt. Met ook een rol voor de toeristen, die de plantenzaden onbedoeld van het vasteland meenemen. Met opnieuw grote (en kostbare) schoonmaakacties tot gevolg. Het is slechts één van de problemen.

Naast het bestrijden van exotische diersoorten zijn op de Galápagos ook diverse fokprogramma’s opgezet. Om zo het voortbestaan van de endemische dieren die hier voorkomen te bevorderen. In 1965 heeft de Charles Darwin Research Station al een fok- en repatriëringsprogramma opgezet. En niet zonder succes. Inmiddels zijn al meer dan 1.000 reuzenschildpadden uitgezet. Terwijl het fokken doorgaat.

Veel toeristen gaan voorbij aan de flora van de eilanden, die net zo bijzonder is als de dieren. De eilanden zijn erg droog, waardoor bomen en planten het niet eenvoudig hebben. Op veel plekken zorgt de vulkanische bodem er voor dat alleen gespecialiseerde planten zich hier kunnen handhaven.

Een groot deel van de kustlijn is begroeid met mangrovebossen, maar landinwaarts is het meestal leeg. Op enkele hogere plaatsen zijn dichte loofbossen te vinden, met name op de grotere eilanden. Ook cactusbossen komen op diverse delen voor.

Op de Galápagos kun je onder meer zoeken naar diverse soorten cactus (zoals opuntiacactus, lavacactus en candelabracactus), mangrove (rode, zwarte, witte en knoop-) en een plantenfamilie met de naam ‘scalesia’, die volgens wetenschappers misschien wel het beste bewijs voor de evolutie is. Deze plant past zich heel sterk aan de omstandigheden aan. Op veel eilanden is tevens rood ijskruid te vinden. Wie geïnteresseerd is doet er zinvol aan zijn vragen te stellen aan een parkwachter.

Op de eilanden komen talloze dieren voor. Als je diverse eilanden bezoekt zul je er genoeg zien. Ik heb de meest bijzondere dieren op een rij gezet. Ik heb ze met foto’s in een apart artikel geplaatst.
Zie de complete lijst met alle dieren van de Galapagos

Een meerdaagse cruise op de Galapagoseilenden is de beste manier om de eilanden te ontdekken. Je vaart dan van eiland naar eiland, waar de boot aanlegt. Ook slapen doe je op de boot. Meestal in een rustige baai. Hou in je achterhoofd dat kleine boten niet zo snel varen, terwijl grote boten niet overal kunnen (of mogen) aanleggen.

Ook zijn vanuit de diverse hotels op de eilanden talloze trips mogelijk. Nadeel is dat je elke keer naar een plek moet af reizen, waardoor je niet alles kunt bezoeken. Maar dit kan wel eens oplossing zijn als je snel zeeziek wordt.

Lees mijn artikel over de cruise op de Galapagoseilenden

De eilanden zijn het gehele jaar te bezoeken. Het hangt er van af wat je wilt doen. Voor snorkelen en duiken is eind januari, februari en maart de perfecte tijd. In die maanden is de zee meestal rustig en het zicht goed. Hierdoor is dit de tijd om te snorkelen met zeeleeuwen, zeeleguanen, zeeschildpadden en zelfs pinguïns als je geluk hebt. De watertemperatuur varieert van 20 tot 24 graden Celsius.

De drukste (en duurste) tijd is juli en augustus. De temperatuur is dan nog steeds boven de 15 graden, maar de wind zorgt voor een ruwere zee. En er is redelijk vaak bewolking.

September is het echte laagseizoen. Dan is het relatief het koudst en zit je meestal op ‘ruige’ zee. Ook worden er dan veel minder tours aangeboden.

De eilanden zijn via een directe vlucht bereikbaar vanaf het vasteland van Ecuador. Maar ook van Peru en Chil bijvoorbeeld. Bij aankomst kun je eenvoudig naar een hotel met een taxi.

Toeristen moeten voor de Galápagoseilanden ter plekke een toegangsbewijs kopen. Deze moet in Amerikaanse dollars worden afgerekend. Het geld wordt gebruikt voor de natuurbescherming op de eilanden.