Gunung Mulu National Park

Dit grottenstelsel is grotendeels open voor het publiek. Sommige zijn goed toegankelijk, anderen zijn alleen op een avontuurlijke manier te bereiken. Waaronder de grootste grotkamer ter wereld, de Sarawak Chamber. Die 600 bij 415 en 80 meter groot is. Het wonderlijke landschap van Gunung Mulu is ontstaan door extreme erosie. Maar ook doordat de grond hier plotseling omhoog kwam. Waardoor bergen ontstonden, die langzaam werden uitgehold. Sinds 2000 staat het park op de lijst van Werelderfgoed van UNESCO.

• Hoogste punt: De Gunung Mulu is met 2.376 meter de hoogste berg in het park.
• Langste grot: Het park herbergt de Clearwater Cave, een van de langste grotsystemen ter wereld, met meer dan 220 kilometer aan gangen.
• Reusachtige grot: De Sarawak Chamber is de grootste ondergrondse kamer ter wereld, groot genoeg om 40 Boeing 747-vliegtuigen te herbergen.
• Vleermuizen: In de Deer Cave leeft een van de grootste vleermuiskolonies ter wereld. Elke avond kun je duizenden vleermuizen zien uitvliegen.
• Biodiversiteit: Gunung Mulu heeft meer dan 3.500 plantensoorten, waaronder unieke orchideeën en vleesetende planten.
• Indigenous cultuur: De lokale Penan-stam woont nog steeds in de omgeving en staat bekend om hun traditionele levensstijl en kennis van het regenwoud.
• Toegang: Het park is alleen bereikbaar per boot of vliegtuig, wat de afgelegen en ongerepte natuur benadrukt.

In totaal telt Gunung Mulu 26 grotere en honderden kleinere grotten. Vier ervan (Deer Cave, Lang Cave, Clearwater Cave en Wind Cave) zijn show grotten. Oftewel, deze zijn fraai uitgelicht met diffuse lampen en hebben houten en betonnen wandelpaden, waardoor ze eenvoudig te verkennen zijn. Veel andere grotten kunnen op speciale tours worden bezocht. Wie het natuurgebied bezoekt zal een aantal grotten aandoen. De keuze is groot. Hierbij een selectie van de mooiste en leukste grotten en de leukste excursies.

De Deer Cave (letterlijk: hertengrot) is 2.030 meter lang. Hij kreeg deze naam van de lokale bevolking omdat sambarherten, één van de hertensoorten in Borneo, hier graag kwamen om te schuilen tegen de hevige regenbuien. Door zijn immense omvang was dit lang de grootste grot ter wereld, maar die eer heeft nu de recent ontdekte Son Doong-grot in het afgelegen Phong Nha-Ke Bang National Park in Vietnam.

De Deer Cave is ook beroemd vanwege de vele dieren die in de grot leven. Naast drie tot vier miljoen vleermuizen kun je hier veel zwaluwen vinden, maar ook minder aantrekkelijke dieren als oorwormen, duizendpoten, kakkerlakken, spinnen, schorpioenen en krekels die leven in de uitwerpselen van de vleermuizen. Daarnaast kun je hier witte krabben en een giftige gekko-soort vinden. Allemaal hebben ze zich aangepast aan een leven onder de grond. 

Deer Cave is via een houten wandelpad door het regenwoud (ongeveer 45 minuten) te bereiken. Wie in de middag deze grot bezoekt, kan in de late namiddag miljoenen vleermuizen zien uitvliegen als deze diertjes op zoek gaan naar voedsel.

Langs Cave ligt naast de Deer Cave. Terwijl Deer Cave groot en pompeus is, is Langs Cave smal en bijna intiem te noemen. Het is de kleinste van de vier ‘showgrotten’, maar zeker ook interessant. De grootste attractie van deze grot zijn de vele kleurrijke kalksteenformaties die te zien zijn op de wanden van de grot. Langs Cave is beter dan de andere grotten uitgelicht, waardoor je hier goed kunt fotograferen. En op zoek kunt naar bijvoorbeeld zwaluwen en andere dieren. 

Let bij de ingang op de pootafdrukken van wilde zwijnen die in de bodem zijn afgezet. De naam is een eerbewijs aan de relatief onbekende meneer Lang, een man die de eerste Westerse onderzoekers in 1978 naar Mulu haalde. De Langs Cave wordt altijd in combinatie met de Deer Cave bezocht.

Clearwater Cave is de langste grot van Zuid-Oost Azië. Over de exacte lengte doen diverse cijfers de ronde, die variëren van 73 tot 107 kilometer. Een klein gedeelte daarvan is voor toeristen toegankelijk, waar je onder meer kunt zien hoe deze grot aan zijn naam komt. 

Er stroomt een ondergrondse rivier die met geweld nieuw landschap creëert. Hier stroomt per uur 150.000 ton water door heen. Ook is er een opening naar het regenwoud te zien, waardoor zonlicht naar binnen valt en een deel van de grot op een natuurlijke manier wordt verlicht.

Het ondergrondse water van de Clearwater Cave eindigt in de hete jungle. Ideaal om lekker te zwemmen in het frisse water. En het zweet zo van je af te spoelen. De meeste delen van dit deel van de rivier zijn ondiep, zodat je op de stenen kunt zitten en rustig om je heen kunt kijken. Als je goed kijkt zie je zelfs vissen in het heldere water. Tijdens lunchtijd is het hier erg druk, maar er voor of er na niet.

Ook bij de Wind Cave verraadt de naam een belangrijke attractie. Al bij de ingang is er een wind te voelen, die op sommige smallere delen in de grot alleen maar sterker wordt. Wat lekker is in deze relatief warme grotten. Feitelijk is Wind Cave een onderdeel van Clearwater Cave, al werd dit pas in 1988 ontdekt toen een smalle doorgang werd gevonden. Deze grot is vooral bekend om de King’s Room, waar veel grote stalactieten en stalagmieten te zien zijn

De afgelegen Sarawak Chamber is de grootste grotkamer ter wereld. Hij is 600 bij 415 en 80 meter hoog. De Sarawak Chamber wordt niet overlopen, sterker nog, de kans is groot dat je de enige bent. Omdat hij niet eenvoudig is te bereiken. Je moet bijvoorbeeld eerst door de Good Luck Cave.

De grot is alleen met een gids te bereiken tijdens een wandeling (heen en terug) van zo’n tien tot vijftien uur. Informatie is te verkrijgen bij het bezoekerscentrum bij de ingang van het park. Door zijn lastige bereikbaarheid wordt de grot door de meeste toeristen overgeslagen.

Je kunt de tocht boeken via het parkhoofdkwartier, waar ook veel informatie is te krijgen. Je moet kunnen aantonen dat je ervaring hebt in speleologie. Of eerst een korte tour in het park doen om deze ervaring op te doen. De tocht naar de Sarawak Chamber is een absoluut hoogtepunt voor echte avonturiers.

Let op het licht van je zaklamp, zelfs het sterkste licht verdrinkt in deze massale ruimte. De extreem lange tocht kan alleen onder begeleiding van een gids plaats hebben en duurt tien tot vijftien uur. Ook kun je overnachten in het nabijgelegen Base Camp 1.

De Sarawak Chamber maakt onderdeel uit van de immense Good Luck Cave. De erkende Engelse speleologen Andy Eavis, Dave Checkley en Tony White hebben deze immense hal in 1981 ontdekt. Toen ze naar binnen gingen hadden ze niet precies door wat ze zagen.

Hun zaklampen konden de ruimte namelijk niet verlichten. Ze zagen geen wanden, niets. Het was pikzwart om hen heen. Door de echo-achtige geluiden begrepen ze uiteindelijk dat ze in een immense grot stonden. 

De Moonmilk Cave is één van de weinige grotten die je zelf mag verkennen. Erg groot is hij niet, maar hij is wel eenvoudig (lees: dichtbij) te bereiken. Wie de Wind Cave en Clearwater Cave heeft bezocht kan via een steil pad (427 traptreden) naar de kleine ingang van de Moonmilk Cave lopen.

En na zijn bezoek terug naar de hoofdingang van het park wandelen. Andersom kan natuurlijk ook. In deze grot, die niet al te veel wordt bezocht, worden opvallend dieren gezien. Waaronder ook slangen en andere giftige dieren, let dus op. Deze grot is niet verlicht, een zak- of hoofdlamp is noodzakelijk in de grot.

De naam Racer Cave komt van de slang (Racer Snake) die hier veel wordt gezien en vleermuis op zijn menu heeft staan. De Racer Cave is niet één van de meest bijzondere grotten in Mulu, maar is populair onder avonturiers die hier Adventure Caving willen ervaren. Oftewel klimmen en klauteren over de rotsen onder leiding van een gids. Het is één van de mogelijkheden om deze sport te doen.

Met 2.376 meter is de Gunung Mulu de hoogste berg van het nationaal park. Je kunt de Gunung Mulu beklimmen. De totale afstand is 24 kilometer, heen en terug. Volgens kenners is het de grootste uitdaging die Mulu biedt. In een drie –tot vierdaagse trek, klim je van 40 meter boven de zeespiegel naar 2.376 meter (en terug). Let wel, je moet eten en drinken voor de gehele trip (en eigenlijk iets meer bij problemen) meenemen. 

Onderweg kom je onder meer de Sapu-waterval tegen. Deze is afhankelijk van de hoeveelheid water indrukwekkend of juist niet. Net als bij de Gunung Api kom je op de hogere delen bekerplanten tegen, die met hun lokstof vliegen en andere dieren aantrekken en ze vervolgens verteren. Net als de meeste andere trips kun je informatie verkrijgen bij het bezoekerscentrum van het park.

De Paku-waterval is één van de weinige wandelingen die je zonder een gids mag maken. Hij ligt op de route naar de top van de Gunung Mulu, de hoogste berg van het gebied. Het pad is vaak modderig, dus natte voeten zijn mogelijk.

Hou rekening met een totale wandeltijd van 4 tot 5 uur. En de waterval kan bij veel regenval erg heftig zijn, maar bij droogte ook weinig verheffend. Halverwege is het een aardig idee om een duik in het Paku-rivier te nemen om jezelf even lekker te verfrissen.

Het is misschien wel het grootste spektakel van Gunung Mulu. Als de zon ondergaat worden de miljoenen vleermuizen wakker. Eerst draaien ze rondjes in de grot, om dan massaal het luchtruim te kiezen om vruchten en dergelijke te zoeken.

De diertjes maken bij deze intrigerende vlucht draaiende bewegingen om bijvoorbeeld roofvogels in de war te brengen. Waardoor boven de beroemde Deer Cave een continu draaiende spiraal van duizenden vleermuizen te zien is.

Deze uittocht gebeurt normaliter elke avond rond zes uur, vraag ter plekke naar de precieze tijd. Het uitvliegen is overigens alleen bij mooi weer te zien, als het regent blijven de diertjes binnen en gaan ze een dag op dieet.

Klimmen, klauteren, door modder en ‘guano’ stappen, kleine riviertjes nemen en absoluut geen last hebben van claustrofobie. Dat is Adventure Caving, een sport die in Gunung Mulu erg populair is. Er zijn talloze mogelijkheden om deze sport te beoefenen. Je kunt een uur lang als beginner op pad, en daarna het zwaardere werk proberen. Waarbij je bijvoorbeeld ook ondergrondse rivieren moet doorwaden onder begeleiding van een gids.

Camp 5 is beroemd. Dit is de plek vanwaar je naar de Pinnacles gaat of naar de top van de Gunung Mulu loopt. Je kunt hier overnachten, ver weg van alle andere toeristen. Eerst moet je twee tot drie uur met de boot en vervolgens is het acht kilometer wandelen vanaf het bezoekerscentrum langs de Melinau-rivier. Neem de tijd en kijk goed om je heen, dit is de ruige kant van Gunung Mulu. Informatie over de wandeling is te verkrijgen in het bezoekerscentrum bij de ingang van het park.

Gunung Mulu National Park is een biodiversiteitshotspot met een ongelooflijk aantal diersoorten. Denk aan slangen, apen, veel vogels en talloze insecten. Hier zijn enkele van de bijzondere dieren die in het park leven.

• Vleermuizen: Meer dan 12 soorten vleermuizen, waaronder de grote vleermuiskolonies in de Deer Cave. Elke avond vliegen duizenden vleermuizen uit de grot op zoek naar voedsel.
• Orang-oetans: Hoewel zeldzaam, kunnen deze mensapen in de bossen van het park worden gezien.
• Lapongaap: De lampongaap of laponderaap (Macaca nemestrina) is een veelvoorkomende aap langs de wandelpaden.
• Borneose-nevelpanter: Een van de meest iconische en zeldzame roofdieren op Borneo, al worden ze zelden gezien.
• Maleise beer (zonbeer): De kleinste berensoort ter wereld leeft in de dichtbeboste gebieden van het park.
• Neushoornvogels: Er leven acht soorten neushoornvogels in het park, waaronder de indrukwekkende Sulawesi-jaarvogel.
• Koningscobra: Deze enorme slang is een van de bekendste reptielen in het park.
• Groene boomkikker: Een veelvoorkomende kikker die vaak op bladeren te zien is.
• Vliegende draakjes: Kleine hagedissen die van boom naar boom glijden.
• Stick-insects: Sommige wandelende takken in Mulu zijn bijna een halve meter lang.
• Tarantula's: Grote spinnen die vaak in de grotten en op de bosbodem worden gezien.
• Kieuwloze vis: Deze unieke vissoort leeft in de grotten en is aangepast aan het leven in volledige duisternis.

In de diverse grotten leven nog opvallend veel dieren. Waaronder dertig soorten vleermuizen en veel zwaluwen, maar ook kakkerlakken, krekels en gekko’s, zie zich allemaal hebben aangepast aan de omstandigheden. Net als enkele plantensoorten, zoals de monophylla pendula, een plant die maar één blad heeft.

Naast de diverse soorten vleermuizen en zwaluwen leven in de donkerste delen van bijvoorbeeld de Deer Cave diverse weinig aantrekkelijke dieren. Zoetwatergarnaaltjes bij de ingang zijn nog redelijk gewoon, maar de ‘cave cricket’, ‘cave gecko’ en een bijzondere soort kakkerlak niet. Net als een witte krab zonder ogen. De speelse gekko is giftig, terwijl de enge kakkerlak niets doet.

Ook de naakte vleermuis is niet echt gewoon, maar hangt vaak aan de reling van het voetpad te slapen. Let dus op of je dit dier ziet. De gids, die verplicht is bij een bezoek, wijst je waarschijnlijk wel op de andere dieren, maar je kunt zelf ook op onderzoek met je zaklamp.

Gunung Mulu ligt in het gebied waar de Penan leven, één van de weinige nog bestaande nomadenvolkeren ter wereld. Al leiden tegenwoordig nog maar ongeveer 4% van alle Penan echt een nomadenbestaan. Deze groep mensen behoren niet tot de voormalige koppensnellers zoals vaak wordt gedacht. Ze mogen als enige in het nationaal park nog vrijuit jagen, behalve op de door toeristen gebruikte delen. 

Hierdoor zijn wel veel wilde dieren verdwenen. Zeker nadat de overheid hen een paar generaties geleden dwong aan de rivieroevers te gaan wonen in zogeheten ‘longhouses’, die bijvoorbeeld ook door de Iban worden gebruikt. Dit is onder meer in de dorpjes Batu Bungan en Long Iman verder stroomafwaarts. Een klein deel van hen weigert dit en trekt nog rond, ook ver buiten de grenzen van Mulu Nationaal Park.

De Penan kennen de grotten al eeuwen. Lange tijd hebben ze in de kleinere grotten hun doden gelegd, terwijl ze ook prooidieren de grotten injoegen. Wat soms niet eens hoefde, de Deer Cave was erg populair bij sambarherten (vandaar de naam) die hier graag de koelte op zochten. Ook geloofden ze dat sommige grotten het thuis was van kwade geesten. Opmerkelijk is dat dit volk geen persoonlijke eigendommen kent, alles is van iedereen.

Gunung Mulu kan het gehele jaar worden bezocht, maar het kent bijvoorbeeld geen droog seizoen. De beste tijd is maart tot en met juli wat het klimaat betreft. Oftewel weinig regen, maar wel warm (tot boven de 30 graden).

Zoals enigszins te verwachten is juli en ook augustus en september de drukste maanden door veel Westerse toeristen. Ook heb je dan kans op rook van branden die bijvoorbeeld in andere gebieden woeden.

Eind oktober en november zijn vaak droog, al heb je in de middag kans op een bui. ik was er in oktober en vond het ene heerlijke maand. Het was niet te warm en door de korte regenbuien minder stoffig en rustiger.

November, december en januari zijn vaak erg nat, net als april en mei. Ook dan is het vaak rustig, al zie je nog wel veel toeristen uit Azië. Delen kunnen afgesloten zijn door de vele regen. Met name om te wandelen is het dan een stuk lastiger.

Een regenbui in Mulu kan heftig zijn. Wees goed voorbereid door altijd regenkleding bij je te hebben. In de grotten is een zaklamp essentieel. Wie de gebaande paden in Gunung Mulu National Park verlaat komt zeker bloedzuigers tegen. Deze dieren zijn ongenadig en kruipen zelfs bij je veters je schoenen in. Ze zijn dol op toeristenbloed. Speciale leechsocks beschermen je voeten en benen, maar de dieren kruipen verder omhoog. Check dus je kleding geregeld (of laat je checken). Vermijd contact met de lage struiken, bloedzuigers zitten hier op te wachten totdat je voorbij komt lopen. Overigens is een beet niet schadelijk.

Wie denkt dat Gunung Mulu een exclusieve bestemming is kan bedrogen uit komen. Gunung Mulu is populair bij grote groepen toeristen die massaal in komen vliegen. Waardoor het bij de vier populaire grotten en het uitvliegen van de vleermuizen druk kan zijn. Wie de gebaande paden verlaat, voelt zich snel alleen.

Gunung Mulu is alleen per boot en vliegtuig te bereiken, een weg er naar toe is er simpelweg niet. De makkelijkste manier is per vliegtuig, wat ook niet erg duur is. Mulu is dan ook eenvoudig te bereiken vanuit grotere steden als Kuching en Kota Kinabalu.