Tempels van Malta

In 1992 kwamen daar nog vijf tempels bij. Op Malta gaat het om de tempels van Ħaġar Qim, Mnajdra en Tarxien. Dit zijn unieke architectonische meesterwerken. In Ta’ Ħaġrat en Skorba is juist goed te zien hoe de ontwikkeling van het tempel bouwen plaats had op de eilanden.

De beroemde Tempels van Malta zijn letterlijk een duik in het verleden. En dan ook echt het verre verleden, toen de eerste mensen hier besloten tempels te bouwen. Je kunt ze eenvoudig bezoeken; er gaat een wereld voor je open.

Als je door de tempels rond loopt spoken er vragen door je hoofd. Waarom zijn hier tempels gemaakt? En door wie? En, niet te vergeten, hoe? Waarom op deze eilanden? En waarom zijn er nergens anders ter wereld dit soort tempels gebouwd? Het zijn vragen waar archeologen al decennialang hun gedachten over laten gaan. En met weinig antwoorden komen over deze bouwwerken uit de bronstijd.

Rondom de tempels zijn nog talloze dingen onduidelijk. Onder meer waarom deze tempel is gebouwd is onduidelijk, het stamt mogelijk van een oude religie. Dit werd lang gedacht, omdat hier dieren werden geofferd. In Ggantija zijn bijvoorbeeld talloze botten van dieren gevonden. De laatste tijd denken veel archeologen dat het een soort vruchtbaarheidscomplex was om de vruchtbaarheid van vrouwen te eren.

In diverse tempels zijn opmerkelijke venusbeeldjes gevonden. Sommige zijn meer dan 5.000 jaar oud en nog intact. Ook in Ggantija zijn deze beeldjes gevonden, waaronder een van twee vrouwen, gekleed in rokjes. Veelal hebben de vrouwen opvallend met brede heupen. De beeldjes werden duizenden jaren geleden gemaakt van dierenbotten.

Geleerden weten niet precies waarom deze beeldjes (de meeste zijn niet groter dan 12,5 cm) zijn gemaakt. Veel van hen geloven dat de dame een godheid is en dat het beeldje gelinkt is aan begrafenisrituelen. Een andere theorie is dat zij de personificatie van de dood is. Diverse beeldjes zijn te zien in het Archeologisch Museum van Valletta op Malta, al zie je er ook een paar bij de musea van de diverse tempels zelf.

Dit zijn de bezienswaardigheden van de diverse tempels op de eilanden Malta en Gozo. Het is slim om meerdere tempels te bezoeken, zodat je een beeld krijgt van de rijkdom. Al is het maar een beperkt beeld, want veel rotsen zijn geërodeerd. Ook de daken van de tempels zijn bijvoorbeeld verdwenen. En, zoals gezegd, er is over de makers niet al te veel bekend. Een excursie naar deze tempels is bijzonder.

Bijna alle toeristen die Gozo aandoen bezoeken de twee Tempels van Ggantija. Maar niet iedereen kan de waarde van deze plek inschatten. Deze tempels zijn gebouwd in de periode van 3600 tot 2500 v.Chr. Al kunnen ze zelfs nog ouder zijn. Het waren volgens geleerden de oudste vrijstaande gebouwen ter wereld, totdat onderzoek uitwees dat het tempelcomplex van Göbekli Tepe in Turkije nog ouder is. 

Ggantija is een wonderlijke plek. De twee Tempels van Ggantija op Gozo vanwege hun opvallend groot formaat voor bouwwerken uit de bronstijd. Diverse stenen van de buitenste muur meten maar liefst zes meter in hoogte. De tempels van Ggantija liggen op een heuvelrug op ongeveer 115 m hoogte boven het plaatsje Xaghra op Gozo. 

De megalithische tempel van Ħaġar Qim staat op een heuveltop. Volgens archeologen is het complex tussen 3200 en 2300 v.Chr. gebouwd. De tempel werd opgegraven in 1839; de onderzoekers hadden een idee van de functie van de tempel. Als je hier rondloopt heb je een opvallend uitzicht op zee en op het nabij gelegen eiland Filfla. 

In en rond Ħaġar Qim zijn diverse belangrijke archeologische vondsten gedaan. Waaronder een altaar in de vorm van een pilaar. Deze is versierd met twee elkaar kruisende spiralen met bloemmotief, alsook met twee tafelaltaren. Hier werden ook enkele Venusbeeldjes gevonden, die te vinden zijn in het Nationaal Museum voor Archeologie in Valletta. Mede door deze vondsten denken archeologen dat de tempels dienden voor de vruchtbaarheid. 

Je vindt Ħaġar Qim zo’n twee kilometer ten zuidwesten van het dorp Qrendi op Malta. De tempel ligt vlakbij een ander uniek tempelcomplex: Mnajdra.

De tempel van Mnajdra ligt zo’n 500 meter verderop dan Ħaġar Qim. Dit is de mooiste gelegen tempel. Je hebt uitzicht op zee, met om je heen heuvels en het eiland Filfla. Het complex dateert volgens archeologen uit de periode 3600-2500 v.Chr.

Archeologen denken dat deze tempel als enige een astronomische betekenis heeft. Tijdens de zonnewende (als de zon op haar noordelijkste of zuidelijkste positie staat) valt het zonlicht op de diverse megalieten in de tempel. Maar waarom is niet helemaal bekend.

De tempel van Tarxien zijn eigenlijk vier tempels. Het is het grootste tempelcomplex van Malta, al is van de oudste tempel weinig meer over. Ook deze tempels zijn gebouwd tussen 3600 en 2500 v.Chr. Bijzonder hier zijn tekeningen van twee stieren en een varken in een van de kamers. 

Ook zijn hier veel spiraalvormen te zien op de stenen. Het meest bijzonder is een beeld van zo’n twee meter van een godin die hier stond. Maar alleen het onderste deel is terug gevonden; het bovenste deel is verdwenen. Dit tempelcomplex ligt middenin een woonwijk, waardoor het de sfeer mist van de andere tempels. Tarxien bevindt zich 400 meter ten oosten van het Ħal Saflieni Hypogeum bij het stadje Tarxien.

Ta’ Ħaġrat behoort tot de oudste tempels; ze zijn tussen 3600 en 3200 v.Chr. gebouwd. Hier is opvallend veel aardewerk opgegraven, waardoor archeologen denken dat hier al mensen woonden voordat de tempel werd gebouwd. Je vindt hier twee aangrenzende tempels. Bijzonder is dat hier geen met kunstvormen bewerkte stenen gevonden. 

Ta’ Ħaġrat ligt in het oosten van het dorpje Mġarr. Deze tempels liggen op ongeveer een kilometer van de tempels van Skorba en zijn dus goed samen te bezoeken.

Skorba, ook wel bekend als Ta’ Skorba, is een van de minst bekende tempels op Malta. De site werd al een van de laatste opgegraven, pas in de jaren zestig. Volgens archeologen is deze plek heel belangrijk door alles wat hier gevonden is. De overblijfselen van de tempel zijn veelal geërodeerd en veel minder interessant dan bijvoorbeeld Ħaġar Qim en Tarxien. 

Hier leefden al eeuwen voor de tempels veel mensen, waarvan veel overblijfselen zijn gevonden. Ook zijn hier diverse terracotta vrouwenbeelden gevonden. Die te zien zijn in het Archeologisch Museum in Valletta.

Archeologen hebben stenen houten ‘rollers’ gevonden die zijn gebruikt om de immense stenen te verplaatsen. Daarnaast zijn potscherven gevonden, dezelfde die op Sicilië voor komen. Waardoor de theorie heerst dat de makers van de tempels niet uit Afrika, maar uit Sicilië afkomstig zijn.

Mogelijk was er toen een landbrug met Sicilië, waardoor de mensen simpelweg over konden lopen. Alleen zijn op Sicilië geen gelijksoortige tempels gevonden, nergens in de nabije omgeving. Wat het mysterie nog groter maakt. En het is slechts een theorie, en zoals zo vaak zijn er wetenschappers die er heel anders over denken.

Bij de diverse tempels vind je nog steeds veel aardewerk op de grond. Ik ging op zoek en vond bij diverse tempels kleine stukjes aardewerk op de grond. Met name na een regenbui is er veel te vinden, probeer het maar.

Om de tempels op Malta te beschermen hebben ze een modern afdak gekregen. Waardoor ze zijn beschermd tegen de brandende zon en regen. Dit is vooral gedaan om verdere erosie tegen te gaan. Mooi is het echter niet, en al helemaal niet om foto’s te maken.