Teotihuacán

Zo'n 1.500 jaar geleden was Teotihuacán één van de grootste steden ter wereld. Van de inwoners, de Teotiuacanen, is weinig bekend. De Avenue van de Doden is de verbindingsweg tussen alle belangrijke bouwwerken.

Teotihuacán wordt vaak geassocieerd met de Azteken. Maar deze immense stad is opgezet door de Teotihuacanen, een volk waarover opvallend weinig bekend is. Zeker is wel dat het de eerste grote beschaving in Mexico was. Ze bouwden grote piramides en vereerden de beroemde god Quetzalcóatl, god van het water en de vruchtbaarheid.

Teotihuacán is een van de grote raadsels uit de pre-Columbiaanse tijd. Van de oorspronkelijke bewoners is niets overgebleven. Hun schrift niet, maar zelfs hun afkomst is niet bekend. Ook hoe de stad er uit moet hebben gezien is niet bekend. En dan te bedenken dat Teotihuacán op slechts 40 kilometer van een van de grootste steden ter wereld ligt, Mexico-Stad. Oftewel, in een plek waar dus altijd mensen hebben gewoond. Ergens is deze beschaving verloren gegaan.

Door de specifieke aanleg denken sommige wetenschappers dat deze stad ontworpen is om deze vanuit de hemel te zien. Of om het universum na te bouwen op aarde, want de tempels vertonen een opvallende gelijkenis met de Pleiaden, een sterrenbeeld dat ook wel Zevengesternte wordt genoemd. Wat de precieze rol van deze groep sterren is hebben wetenschappers nog niet kunnen achterhalen.

Waarschijnlijk zijn ze gebruikt voor rituelen en ceremonies en niet voor de landbouw zoals lang werd gedacht. Ook volgt het stratenpatroon van Teotihuacán niet het kompas, maar op het punt waar de Pleiaden voor het eerst elk jaar in de ochtend boven de horizon komen.

Overigens komt het merendeel van wat de wetenschappers hebben kunnen achterhalen van de Maya’s. Dit volk maakte in het zuidoosten van Mexico en Midden-Amerika een soortgelijke bloei door. Zo wordt in de geschriften van de Maya’s melding gemaakt van Atlatl Cauac, wat vrij vertaald Speerwerper Uil betekent. Hij was de leider van Teotihuacan van 4 mei 374 tot 9 juni 439.

Het is één van de weinige personen waarvan de naam bekend is. Opmerkelijk is dat onder zijn leiding veel Maya-stadstaten een soort van provincies van Teotihuacán worden. Maar of het door handel of door oorlog tot stand komt weet niemand. Wetenschappers menen dat de handel in obsidiaan (vulkanisch glas) mogelijk voor de rijkdom zorgt.

De Maya’s verhalen ook over Teotihuacan-generaal Siyah K’ak’ die onder meer de beroemde Maya-stad Tikal in neemt. Waarop Atlatl in 379 Nun Yax Ayin (wat Gekrulde Neus betekent) de macht van die stad geeft. De Maya’s zijn erg onder de indruk van de Teotihuacanen. Zelfs vijf generaties later laten koningen vast leggen dat ze van de roemruchte Atlatl Cauac af te stammen. Grote vraag is hoe deze rijke beschaving op kon bloeien zonder enige vorm van bescherming.

Door alle onduidelijkheden wordt hier al eeuwenlang onderzoek gedaan. Aan het einde van de 19e eeuw begint de Amerikaanse archeoloog Eduard Seler een diepgaand onderzoek naar de architectuur, de kunstvormen en de betekenis van de vele muurschilderingen in de stad. 

In 1905 startte de Mexicaanse archeoloog Leopoldo Batres een grote opgraving. Naast het weg halen van bijvoorbeeld begroeiing wordt ook geprobeerd de gebouwen in originele staat te herstellen. Want veel gebouwen zijn ingestort of staan op instorten.

Gedurende de jaren zijn hier talloze graftombes gevonden. Onder meer in de Piramide van de Maan, waar in 1998 door de Amerikaanse archeoloog Saburo Sugiyama een skelet wordt gevonden. Met ernaast opvallend veel juwelen gemaakt van obsidiaan en jade. En acht vogels en twee jaguars, die mogelijk levend zijn begraven. Het is een van de rijkst gedecoreerde graven, al is nog niet bekend wie de man in de tombe was.

Door alle mysteries is Teotihuacán een stad die tot de verbeelding spreekt. Zeker ook door de omvang van ongeveer 25 km2. Geleerden denken dat het ergens tussen het jaar 400 en 700 de grootste stad in Mexico is, mogelijk zelfs een van de grootste ter wereld. De stad ligt op zo’n 2.300 meter hoogte in de hoogvlakte van Mexico. De stad heeft van ongeveer 150 voor Chr. tot 700 na Chr. bestaan en telt op haar hoogtepunt ongeveer 200.000 inwoners.

Onduidelijk is hoe dit rijk ten onder ging. Geleerden hebben achterhaald dat een groot deel van de huizen in brand zijn gestoken. Mogelijk door de Teotihuacanen zelf, of door veroveraars. De Azteken, die eeuwen later in dit deel van Mexico aan de macht komen, hebben grote eerbied voor Teotihuacán. Zij geloven dat de stad door goden is gebouwd.

Zij geven het de naam Teotihuacán, wat staat voor ‘waar mensen goden worden’. Want zelfs de originele naam van de stad is onbekend. Een groot deel van het Azteeks geloof is afkomstig van deze stad. De Azteekse mythologie verhaalt over goden die hier over de toekomst komen praten.

Uiteindelijk springen twee van hen in het vuur, waarna de zon en maan ontstaan. De twee belangrijkste bouwwerken van de stad herinneren hieraan: de Piramide van de Zon en de Piramide van de Maan. Waarna Teotihuacan tot een pelgrimsoord voor de Azteken uitgroeit. Tegenwoordig is het een absolute must voor veel toeristen

Mensen die door Mexico rondreizen en ook andere historische plekken als Chichén Itzá en Palenque bezoeken zullen snel inzien dat hier de basis ligt voor veel beroemde volkeren als de Maya’s en Azteken.

Teotihuacán is wel een lastige plek om te bevatten merkte ik tijdens mijn bezoek. De gebouwen zijn erg abstract en het is lastig te begrijpen wat de rol van deze stad is. Maar ook zonder enige achtergrondinformatie wordt al snel duidelijk dat deze stad niet alleen door zijn grootte bijzonder is. 

In januari, februari en maart is de temperatuur aangenaam (gemiddeld 18 tot 23 graden) en valt er relatief weinig neerslag. Ook de maanden er na zijn nog redelijk, al is er een kans op een bui.

Juni, juli en augustus vormen het regenseizoen, waardoor het vaak bewolkt is en een regenjas een noodzaak is. Maar voor een fotograaf levert het wel vaak dramatische luchten op die deze bijzondere plaats eer aan doen.

Teotihuacán wordt steeds populairder. Ook omdat het vanuit Mexico-Stad makkelijk te bereiken is. Ga dus vroeg op pad of arriveer hier juist laat om bijvoorbeeld de zonsondergang te zien. Dit zijn ook betere tijden om foto’s (of een video) te maken. En probeer weekenden te vermijden.

Terwijl je hier rond loopt zul je vaak lastig gevallen worden gevallen door verkopers van allerhande prullaria. Maar hier zitten ook grafrovers bij die echte beelden of juwelen verkopen. En als jij het koopt blijven deze illegale praktijken bestaan.