Gouda

Een bezoek aan Gouda is genieten met al je zintuigen. Waarbij cultuur en geschiedenis nooit ver weg zijn. Deze stad in Nederland heeft maar liefst 330 rijksmonumenten. Die je al snel tegen komt bij een stadswandeling.

Het verleden ligt hier nog letterlijk op straat. Je ruikt en ziet de kaas. En je wilt die stroopwafel proeven als je ziet hoe ze worden gemaakt.

Deze stad in Zuid-Holland is eenvoudig te bezoeken. De stad is compact, waardoor je niet snel zult verdwalen. Al valt het niet mee om alles in één dag te zien merkte ik. Zeker niet als je veel monumenten wilt zien, en wat excursies wilt doen. Ik heb mijn tips en bezienswaardigheden van mijn bezoek aan Gouda gebundeld.

Goudse kaas is een van de bekendste en meest gegeten soorten kaas ter wereld. Al in de 14e eeuw werd hier kaas gemaakt. En je komt Gouda Kaas tegenwoordig overal tegen. Tussen april en september kun je elke donderdagochtend de kaasmarkt meemaken.

Het begint rond 10 uur. Met de beroemde kaasmeisjes en kaasjongens. En de kaasbrikken die worden getrokken door paarden. Je kunt kaas proeven en kopen. Je vindt hier dan ook tal van andere streekproducten. Het is toeristisch, maar wel de moeite waard

Het Stadhuis staat fier op de Markt te prijken. In 1448 werd met de bouw begonnen. Het imposante Stadhuis bestaat uit Belgische kalksteen. Door de eeuwen heen werd het diverse keren verbouwd. Het huidige bordes in renaissancestijl werd in 1603 toegevoegd. Dit gebeurde door Gregorius Cool, de plaatselijke stadsbeeldhouder. In 1692 kreeg het Stadhuis het beruchte schavot. Je kunt het Stadhuis bezoeken. 

Het is overigens geen stadhuis meer. Het gebouw fungeert nu als vergaderlocatie. En je kunt er trouwen. De Trouwzaal is de mooiste ruimte. Met onder meer het wandtapijt van de Goudse tapijtwerker David Ruffelaer uit 1642. Buiten zie je het Klokkenspel uit de jaren 60. Waarin je kunt zien hoe graaf Floris V in 1272 de stadsrechten overhandigd. Loop over de Markt om het gebouw in zijn geheel goed te kunnen zien. 

De Sint-Janskerk in Gouda is met 123 meter het langste kerkgebouw van Nederland. Het is vooral bekend vanwege de vele gebrandschilderde ramen. Deze glas-in-loodramen zijn zeer imposant. Ze stammen uit de periode 1555-1603. En met name als de zon naar binnen schijnt extra fraai zijn. Neem de tijd om alle ramen te bekijken.

De Sint-Janskerk is gewijd aan Johannes de Doper, de schutspatroon van Gouda. De kerk stamt uit de 15e eeuw, al zijn er oudere delen. Hij werd later gebruikt als grafkelder. Zo zie je hier diverse grafkapellen, waaronder de Coolkapel uit 1516. De mooiste is de Van Beverninghkapel uit 1668. Op de vloer in de kerk liggen veel grafstenen van oude graven. Waar onder andere de humanist Dirck Volkertsz. Coornhert ligt begraven.

De stad telt diverse hofjes. Deze hofjes werden gesticht om alleenstaande mannen en bijvoorbeeld ook arme vrouwen gratis onderdak te bieden. Inmiddels zijn hofjes heerlijke rustplekken in een drukke stad. Zo ook in Gouda. Een paar bekende zijn Hofje van Letmaet, het Swaenenburghshofje, Hofje van Arent Bosch, hofje van Cinq en het Willem Vroesenhuis. 

Je kunt de meeste niet zomaar bezoeken, maar wel tijdens een rondleiding met een gids. Ik ging koffie drinken bij het Hofje van Jongkind in de Zeugstraat. Deze is verbouwd, maar heeft nog wel de sfeer van toen.
Meer informatie: guidedtours.nl/rondleiding-hofjesmet-gids/

De Waag op de Markt valt op. Het gebouw stamt uit 1668. Op de Waag werd met name de kaas eerlijk gewogen, zodat kopers wisten wat ze kregen. De voorgevel heeft een bekend reliëf van de beeldhouwer Bartholomeus Eggers. Je kunt hier mensen kaas zien wegen en notities maken. Bijzonder is de Arabier aan de rechterzijde. Het is waarschijnlijk een koopman uit het buitenland, maar meer is over hem niet bekend.

Stroopwafels, of eigenlijk siroopwafels, komen van oorsprong uit Gouda. Ze waren al in de 19e eeuw een lekkernij. Al is niet duidelijk wie de bedenker is. Ooit telde Gouda tientallen bakkerijen, maar tegenwoordig zijn er nog maar een paar over. Bij diverse bakkers kun je ze proeven, kopen en zien hoe ze worden gemaakt. Maar je kunt ze ook zelf maken. 

Bij Berg’s Bakery zijn workshops waarbij je de wafels mag insmeren met warme stroop en dan aan elkaar laten kleven. Stroopwafels vind je inmiddels over de gehele wereld. En dan te bedenken dat dit ooit armeluiskoek was. 
Adres: Lange Groenendaal 32
Meer informatie: bergsbakery.nl/siroopwafelbakkerij

In de Museumhaven van Gouda zie je talloze transportschepen uit het verleden. De meeste werden gebruikt voor vervoer over de rivieren, de Zuiderzee en langs de kust. Je kunt hier heerlijk rondstruinen. Bij elk schip staat een bordje met informatie. Zo zie je schepen met namen als Hoop doet Leven, Vriendschap van Selzaete en Regina.

De Museumhaven is populair bij de fotografen. Met wat geluk zie je een schipper bezig met herstelwerkzaamheden aan zijn schip. Waarbij ze vaak nog traditionele materialen gebruiken. En een praatje maken kan altijd. Vanaf het IJsselhuis heb je een heerlijk zicht op de haven met op de achtergrond de Gouwekerk. En kun je over de smalle sluis lopen.
Adres: Vest 252
Meer informatie: museumhavengouda.nl

In Gouda zie je (logischerwijs) diverse kaaswinkels. Waar je de kaas ruikt, maar ook kunt proeven. Het aanbod is overweldigend. Een medewerker kan je helpen met zoeken als je aangeeft wat je favoriete kaas is. En dan nog is het moeilijk kiezen. Een van de beste opties hiervoor is ’t Kaaswinkeltje aan de Lange Tiendeweg.

Het Houtmansplantsoen is een beroemd park in Gouda. Je vindt hier onder meer de restanten van het kasteel van Jacoba van Beieren. Al kun je tegenwoordig alleen nog maar de bodem van de toren zien. Ernaast staat Molen ’t Slot, een van de vier molens in en rond de stad. Er worden in het park geregeld concerten gegeven in de open lucht. Dit is alleen in de zomermaanden.x

Het Museum Gouda is vooral bekend vanwege de collectie altaarschilderijen uit de zestiende eeuw. Die uniek zijn in Nederland. Je vindt hier ook 19e-eeuwse schilderijen. De ingang is tegenwoordig de bijzondere Lazaruspoort uit 1609. Deze leidt ook naar de museumtuin.
Meer informatie: museumgouda.nl

De Westhaven is een heerlijk wandelgebied. Hier vind je talloze herenhuizen aan de grachten. Met heerlijke doorkijkjes, vergezichten en veel fraai versierde huizen. Bijzondere panden zijn de Theodorusstichting, Diaconessenhuis De West en het Tolhuis. Hier vind je ook het oudste woonhuis van de stad; aan de Westhaven 65. Deze stamt uit de 14e eeuw.

Gouda heeft talloze smalle steegjes, maar de Looierspoort is het smalste van allemaal. Je kunt hier wandelend doorheen, fietsen is een uitdaging. Als je hier loopt zie je dat de ramen niet tegen over elkaar zijn gebouwd, zodat de overburen niet naar binnen kunnen kijken.

De Vier Gekroonden is een laatgotisch huis met een beroemd fries op de voorgevel. Het huis stamt uit de 16e eeuw, al is het fries veel ouder. Op het fries zijn metselaars en steenhouwers aan het werk te zien. Waarschijnlijk is het ook een eerbewijs aan vier martelaren die in het jaar 306 weigerden een afgodsbeeld voor de Romeinse keizer Diocletianus te maken. Zij werden in loden kisten in een rivier gedumpt. 
Adres: Naaierstraat 6

De Agnietenkapel is het restant van het voormalige vrouwenklooster. Het klooster werd opgericht aan het einde van de 14e eeuw. Het kreeg daarna talloze andere functies. Zoals een werkplaats voor tapijtwerkers, een lommerd en een noodpostkantoor. Tegenwoordig wordt het gebruikt voor culturele activiteiten, waaronder tentoonstellingen.
Adres: Nieuwe Markt 100

De Turfmarkt is een beroemde gracht in Gouda. Hier werd vroeger turf verkocht, maar ook varkens, eieren en hout. Links en rechts vind je talloze historische panden. Die tegenwoordig monumenten zijn. De Trappenburg is uniek in Gouda. Hij is extra hoog, zodat turfschepen hieronder door konden gaan. De Turfbrug is een bekende plek voor foto’s.

Een dagje Gouda is leuk, zeker als je in de avond lekker gaat eten en drinken. Je kunt eenvoudig een nacht doorbrengen in een van de hotels, Bed & Breakfasts en hostels. Ook zijn er appartementen te boeken  
Bekijk de leukste accommodaties in Gouda

Sinds 2020 is de Gouda Cheese Experience geopend. Hier maak je een interactieve reis door de wereld van Gouda Kaas. Je leert hier meer over het verleden van kaas uit Gouda, het eeuwenoude handjeklap en meer. En je krijgt hier natuurlijk ook Gouda Kaas te proeven.
Adres: Agnietenstraat 21
Meer informatie: goudacheese-experience.com

De Goudse Hout is een natuurgebied aan de rand van Gouda. Je vindt hier diverse meertjes, maar ook kleine bossen en je kunt eenvoudig wandelend de Reeuwijkse Plassen bereiken. Het park ligt in het noordoosten van Gouda.
Adres: Goudse Houtsingel 101

Het wordt de intieme vaarroute van Gouda genoemd. Met een kano of een SUP kun je varen door de historische water-tunnelgang en langs de Museumtuin. Het is hier wel smal dus let op. Maar dat is juist de charme van deze tocht. 
Meer informatie: abasup.nl

In het verleden ging het vervoer van personen en goederen vooral per schip. Door de strategische ligging groeide de binnenvaart hard in de middeleeuwen. Waar Gouda nu ligt ontmoeten de Gouwe en Hollandse IJssel elkaar. Wat voor grote rijkdom zorgde bij de handelaren. Dit is nog te zien aan de vele rijk versierde huizen. Al in 1272 kreeg de stad stadsrechten. Aan het eind van de middeleeuwen was Gouda uitgegroeid tot de vijfde stad van Holland.