Loonse en Drunense Duinen

Zand, duinen, bossen en heide. Dat zijn de Loonse en Drunense Duinen. Het is een heerlijke plek om te wandelen en fietsen. Of op een MTB de speciale paden te verkennen. Je mag hier struinen, dus van de paden af. En door het mulle zand banjeren.

Hier leven vreemde dieren als de nachtzwaluw, de groene zandloopkever, maar ook veel dassen. Het heeft een wonderlijke geschiedenis. Want dit gebied is ontstaan door mensen. Wat uiteindelijk leidde tot een grote ramp. Waardoor zelfs een compleet dorp onder het zand lijkt te zijn verdwenen.

Tegenwoordig is het vooral een gebied om te recreëren. Waar je door de zandduinen kunt lopen, imposante bossen die je kunt verkennen en waar je zelf je route kunt uitstippelen. Maar waar ook biologische landbouw plaats vindt en waar je moerassen tegen komt. Een bijzonder diverse gebied, met een rijk verleden. 

De duinen kun je op verschillende manieren bezoeken. Maar het is vooral interessant als je het combineert met een wandeling door de uitgestrekte bossen die eromheen liggen. En de diverse landgoederen. Dan zie je vanzelf hoe de mens en natuur hier altijd samen zijn gegaan. En nu meer en meer hand in hand gaan.

Wie de grootste zandvlakte wil zien moet naar Bosch en Duin in het zuiden van het park. Via een verhard pad loop je naar het uitkijkpunt, dat op 15,8 meter hoogte ligt. Met een weids uitzicht over de zandvlakte. 

Het eerste deel is een hondenuitlaatgebied. Maar na een paar honderd meter wordt het rustig en kun je heerlijk dwalen. Waarbij je vanzelf enkele heuvels tegen komt. Deze kun je beklimmen voor een fraai uitzicht. 

Parkeren: De ingang Bosch en Duin heeft veel parkeerplaatsen. En is perfect om het gebied te verkennen. Al kan het wel vol raken op drukke dagen. Zorg dus dat je op tijd bent. Of ga aan het einde van de dag.
Restaurant: Landgoed Bosch en Duin
Adres: Oude Bosschebaan, Udenhout

Giersbergen is een van de bekende ingangen voor het nationaal park. Hier kun je wandelen, maar er loopt ook een fietspad naar De Rustende Jager. Het pad voert eerst door de bossen. Waarbij je een mix ziet van naaldbomen met dennen, maar ook loofbos met eik en berk bijvoorbeeld. 
Parkeren: Ook bij Giersbergen heb je genoeg parkeerplekken, al kan het toch vol raken op drukke dagen
Restaurant: De Drie Linden
Adres: Giersbergen 8, Drunen

De Rustende Jager had weinig parkeerplekken, wat soms tot een verkeerschaos leidde. In 2020 is een weiland omgetoverd tot een parkeerplaats. Vanaf de parkeerplek loop je zo het gebied in. Eerst door bos, dan al snel over heide met zand.
Parkeren: De Rustende Jager
Restaurant: De Rustende Jager
Adres: Oude Bosschebaan 11, Biezenmortel

De Roestelberg is een ingang in het noordelijke deel van het natuurgebied. Hier loop je zo de heide op. Waarbij het eerste deel voor honden is om los te lopen. Iets verderop moeten ze weer verplicht worden aangelijnd.
Parkeren: De Roestelberg
Restaurant: De Roestelberg
Adres: Roestelbergseweg 2, Kaatsheuvel

Dit natuurgebied is opvallend nat met moerassen en het riviertje Zandleij. Het ligt ten zuiden van de duinen en bevat veel graslanden met veel vlinders en vogels. Je kunt hier dus wandelen van een rivier naar de duinen; oftewel van erg nat naar erg droog. Dit natuurgebied bevindt zich ten noorden van Udenhout en Biezenmortel. Ook kasteel en landgoed De Strijdhoef hoort bij dit natuurgebied.

Plantloon is populair bij wandelaars. Je vindt hier een typisch Brabants landgoed. Met uitgerekte lanen, landbouwgronden en het Galgenwiel. Dit ven is opvallend langgerekt. Volgens geologen is het ontstaan door oude waterkolken van de Maas. Dit landgoed ligt bij Kaatsheuvel.

Er lopen talloze wandelroutes door het gebied. Maar je mag hier ook het pad verlaten en je eigen weg vinden. Iets wat ik zelf heerlijk vind om te doen. Ik begin te lopen en kijk dan onderweg op Google Maps op mijn mobiel. Zet wel de kaart waar je op kijkt op satelliet, zodat je hier bijvoorbeeld alle zandverstuivingen op ziet. Zo liep ik hier 12 km rond langs de mooiste plekjes. En het is een heerlijk gevoel om je eigen route te kiezen. Verdwalen doe je niet zo snel. Je komt altijd wel weer een pad tegen.

Vanaf Bosch en Duin kun je een wandeling maken langs de groene paaltjes. Waarbij je door het stuifzand loopt, wat lastig kan zijn door het mulle zand. Je wandelt ook ook langs heide en bos.

Vanaf De Drie Linden kun je een wandelpad volgen naar de Zwarte Berg. De naam komt van het zwarte zand dat hier op diverse plekken aan de oppervlakte komt. Wat een groot contrast is met het geelwitte stuifzand. Deze route is perfect voor foto’s.

Wie met kinderen loopt kan dit pad nemen. dat begint bij de Rustende Jager. De wandelroute voert door de heuvels met bos, en dan ineens is er de immense zandvlakte. Je hoeft alleen de rode pijlen te volgen.

Ook bij deze wandeling loop je door bos, langs heide en over het stuifzand. Je begint bij het stuifzand en duikt daarna het bos in. Om weer terug te komen bij het mulle zand. Het pad is eenvoudig via de gele pijlen te volgen.

Vanaf Café-Restaurant De Galgenwiel kun je Plantloon ontdekken. Het is hier vaak erg rustig. Al wordt het wel vaak het mooiste stukje bos van het park genoemd. Onderweg kom je het Galgenwiel toe. Ter plekke vind je meer informatie over deze vreemde plek.

Je kunt dit gebied in een dag ontdekken, maar als je meerdere wandelingen wilt doen heb je meer tijd nodig. Ik ben hier in de buurt blijven slapen, zodat ik vroeg in de ochtend weer op pad kon. Er is een grote keuze aan Bed & Breakfasts, hotels, hostels en appartementen om te verblijven. 
Bekijk de leukste accommodaties in Drunen, Loon op Zand en Kaatsheuvel

Er worden talloze wandelingen georganiseerd, waarbij je met een ervaren gids op pad gaat. Let op: Veel ervan zijn vaak snel vol. Zorg dus dat je op tijd bent met het reserveren van een plekje op deze excursies.

Nachtzwaluw: Een van de bijzondere wandelingen is een zoektocht naar de zeldzame nachtzwaluw.
Heidewandelingen: Ook kun je in de herfst zien hoe de heidevelden paars kleuren.
Dassenwandeling: Daarnaast zijn er dassenwandelingen, waarbij je op zoek naar dit bijzondere dier. Waarbij je zelfs kans hebt om de das te zien.
Schaapsherder en de schapen: Je kunt op pad met de schaapherder en zijn schapen. Deze dieren houden het gras kort, zodat het zand kan blijven stuiven.
Meer informatie: natuurmonumenten.nl/agenda

Als je De Loonse en Drunense Duinen per fiets wilt ontdekken is dit de beste route. Het vertrekpunt is De Rustende Jager en je fietst een rondje langs heidevelden en duinen. Waarbij je ook langs lokale boeren en tuinders rijdt. Die vaak in het voorjaar en zomer allerlei verse streekproducten te koop hebben. Denk aan fruit zoals appels, blauwe bessen en kersen. Maar ook bijvoorbeeld asperges, lamsvlees en kaas is te koop.

Dit pad is in 2016 aangelegd. Het is een single track waarbij je onder meer door Hengstven komt. Er zijn niet al te veel hoogteverschillen. Perfect voor beginners. Je kunt de groene route volgen. Het vertrekpunt is de Rustende Jager.

Deze MTB-route door de Loonse en Drunense Duinen is middelzwaar. Oftewel geschikt voor de geoefende mountainbiker. Dit is een route met veel hoogteverschillen. Als je denkt dat je de zwaarste stukken wilt overslaan kan dat. Er zijn mogelijkheden om de route op diverse plekken af te korten. Ook deze bij MTB’ers bekende route vertrekt vanuit de Rustende Jager, waardoor je ze eventueel allebei kunt doen. 

In het natuurpark liggen talloze ruiterpaden. Waar je onder meer met je eigen paard kunt rijden. In de nabije omgeving van de duinen liggen veel maneges. Ze bieden buitenritten aan zodat je het gebied in kunt. 
Meer informatie: natuurpoortvanloon.nl/buitenritten

De groene zandloopkever is een van de snelste dieren op aarde. Zeker als je naar zijn formaat kijkt; ze zijn slechts 1,5 cm groot. Als je hier rondloopt heb je op warme dagen een goede kans om dit opvallend groene dier te zien. Je kunt hem vaak op wandelpaden in het zand zien. Waar hij jaagt op mieren en andere kleinere dieren. Deze dieren kunnen ook goed vliegen. Dus let op als je hier loopt.

Dit was ooit een bosrijk gebied. Waar in de vroege middeleeuwen niet al te veel mensen woonden. Maar meer en meer werd hier aan landbouw gedaan. En steeds intensiever. Meer en meer bomen verdwenen, terwijl ook de heide werd afgeplagd. Of intensief begraasd met schapen. Waardoor de grond verarmde. Steeds vaker kwamen er kale plekken in het landschap. Waar de wind en het zand vrij spel hadden. 

In de lagere delen werd het veen afgegraven, dat onder meer als brandstof werd gebruikt. Maar als het dan regende, stroomde alles zo weg. Waardoor hier een kale, woeste vlakte ontstond. En steeds meer mensen verhuisden. Volgens de plaatselijke legendes viel uiteindelijk het dorp Venloon ten prooi aan het oprukkende zand. Al is dit niet bewezen. 

Wel is zeker dat de inwoners in 1391 een nieuw dorp kilometers verderop stichtten: Venloon op ’t Zant. Dat tegenwoordig Loon op Zand heet. De naam krijgt ineens meer betekenis. In de jaren er op werd geprobeerd het zand te temmen met naaldbomen. Wat gedeeltelijk lukt. Lange tijd is het terrein met rust gelaten omdat het weinig tot niets oplevert. Inmiddels is het een van de meest bekende natuurgebied in het zuiden van ons land.