Noordhollands Duinreservaat

Dit deel van de Nederlandse duinen is een parel aan de kust. Waar je eindeloos kunt wandelen door de duinen, bossen en langs meren. Ook voor fietsers is dit een heerlijk gebied. Er is genoeg te ontdekken.

Dit is typisch Hollands landschap, in elk seizoen van het jaar. Zo staan in het voorjaar (mei) struiken als vlier, vogelkers en meidoorn in volle bloei. Ook zie je dan al veel bloemen, net als in juni. Met veel vlinders. In het najaar vertrekken veel vogels maar kun je nog steeds veel vogels zien. In de winter voelt het landschap vaak koud, maar kun je hier vaak goed wandelen in alle stilte.

Het gebied is maar liefst 5.300 hectare groot. Een gebied dat zo’n 20 kilometer lang en 2,5 km breed is. Het is dan ook een van de grootste natuurgebieden in Nederland. Waar dieren als vos, zandhagedis en talloze vogels als lepelaars leven. Het is ook een plek waar je heerlijk kunt wandelen en fietsen.

In Bezoekerscentrum De Hoep kun je leren hoe dit gebied is ontstaan. En welke functie de duinen nu hebben. Alsook de manier hoe het water wordt gezuiverd. Ook kun je informatie krijgen over de excursies die hier dagelijks worden georganiseerd. Zodat je met een gids op pad kan en nog veel meer kunt horen over de planten en dieren bijvoorbeeld die hier leven.
Adres: Johannisweg 2, Castricum

De Kwal bij Castricum is een waterinlaat. Oftewel hier worden iedere minuut grote hoeveelheden water de duinen in gepompt. Dit is ongeveer 800 liter per seconde. Wat een soort wonderlijke fontein oplevert. Die uniek is in ons land. Hij is ingesteld om het te lage grondwaterpeil in dit gebied te herstellen. Waarvan de natuur ook profiteert.

Het water dat je hier ziet spuiten komt dan ook uit het IJsselmeer. Het wordt bij Andijk uit het meer gepompt en gezuiverd. Het water wordt via een 52 kilometer lange pijp naar Heemskerk getransporteerd. Het wordt opnieuw gefilterd. Waarna het via De Kwal de duinen in mag.

Het water sijpelt de duinen in en wordt nog schoner. Na een maand wordt het op een diepte van zo’n 40 meter opgepompt. Het is dan klaar om te worden gedronken. Je vindt de Kwal ten noorden van de vogelkijkhut Boetje van Ome Kees.

Als je hier gaat wandelen kom je vanzelf ook de stranden tegen. Deze horen officieel ook bij het park, behalve de stranden bij de dorpen. En dus is het logisch om ook even naar het strand te lopen toch? Je hebt keuze genoeg. Populaire plekken zijn Wijk aan Zee, Castricum aan zee, Egmond aan Zee en Bergen aan Zee.

Maar je hebt hier meer mogelijkheden. Diverse stranden zijn alleen te voet of per fiets bereikbaar. Hierdoor zijn ze vaak wat rustiger, behalve in het hoogseizoen. Met name het deel boven Egmond aan Zee is lekker ruig. 

Deze beroemde vogelkijkhut ligt aan het Hoefijzermeer. Dat zijn naam heeft gekregen door zijn vorm. De observatiehut geeft je een kijkje in het rijke vogelleven van het Noordhollands Duinreservaat. Je ziet hier vaak aalscholvers, diverse soorten eenden en andere watervogels. In het voorjaar en de zomer zijn er lepelaars te zien. Net als zilverreigers, die net zo opvallend wit van kleur zijn. In de winter worden hier geregeld roerdomp, grote zaagbek, ijsvogel en wilde zwaan gespot. 

De vogelkijkhut is het eenvoudigst vanuit Castricum te bereiken. Vanaf de parkeerplaats aan de Rijksstraatweg is het een half uurtje lopen. Naast de hoofdweg er naar toe zijn er meerdere wandelpaden. Waarbij je eerst door bos loopt en dan uiteindelijk bij de duinen uit komt. 

De Voert is een uitzichtduin, oftewel je kunt hem beklimmen via een wandelpad. Volgens velen heeft deze duin het mooiste uitzicht over het Noordhollands Duinreservaat. Met onder meer zicht op Alkmaar met de Grote Kerk en op de polder met twee molens. Je kunt goed de overgang tussen duinen en polder zien. De wandelroute naar de uitzichtduin ligt tegenover restaurant Het Woud bij Bergen.

Het begon allemaal met Landgoed Bakkum, dat de basis vormde voor het huidige natuurgebied. Ook nu nog kun je de rechte lanen zien. Waar de oudste grove dennen van het gebied zijn te vinden. Deze bomen stammen uit 1860 en zijn zeer grillig van vorm. De ingang vind je bij de Noorderstraat in Bakkum-Noord.

Als je hier rondloopt kom je vanzelf Schotse hooglanders, exmoorpony’s of konikpaarden tegen. Deze grazers worden ingezet om de duinen en graslanden kort te houden. zodat het gebied niet dicht groeit. Mede daarom mag je ook op talloze plaatsen gewoon rond lopen.

Sterker nog, daar mag je juist de begroeiing kapot lopen, zodat het zand weer kan gaan stuiven. Hou wel afstand van deze dieren. Ze doen normaal gesproken niets, maar hebben wel hun ruimte nodig.

Dit natuurgebied is zeer geschikt voor meerdere dagen lekker struinen. Wat perfect is voor een lang weekend of midweek. Er zijn gezellige Bed & Breakfasts, kleine hotels en hostels, maar ook handige appartementen om te boeken voor jouw trip. Wees er wel op tijd bij, want de keuze is beperkt.   
Bekijk de leukste accommodaties in Castricum, Heemskerk en Wijk aan Zee

Er zijn bijna 50 routes uitgezet in het Noordhollands Duinreservaat. Denk aan enkele kilometers tot meerdere uren hiken. Ik heb enkele bekende, maar ook minder bekende wandelroutes geselecteerd. Waarbij je het gebied goed leert kennen. 

Je kunt ook simpelweg naar een van de ingangen rijden en ter plekke kijken welke routes er zijn. Dat is vaak leuk en verrassend merkte ik toen ik hier was. Ik gebruik ook vaak Google Maps om mijn route te vinden. Wat ik een heerlijke manier vind om een gebied te ontdekken.

De Duinen bij Bakkum zijn bij Amsterdammers goed bekend. In dit deel zie je oude akkers, waar mensen geprobeerd hebben het land te verbouwen. Inmiddels neemt de natuur het weer over. Ook loop je langs kaarsrechte lanen van het voormalig landgoed Bakkum. Uiteindelijk zie je hoe de bossen overgaan in de duinen. Het beginpunt vind je aan de Herenweg ten noorden van de Jeugdherberg.

Vanuit Bergen loopt deze wandelroute die bos en duinen combineert. Al zul je hier ook heide en diverse poelen vol leven tegen komen. Deze wandeling laat goed zien hoe gevarieerd dit natuurgebied is. Deze route is met name in het najaar populair. Dan staat de heide in de bloei. Je kunt simpelweg de paaltjes met de oranje driehoek volgen. Het beste startpunt is de Zeeweg in Bergen.

Deze wandeling is een bekende route in het gebied. Onder meer door de kleur van duinen hier. Hier liggen blonde duinen, oftewel het zand is hier blond en niet wit. De grond is hier kalkrijker, waardoor je hier meer groen ziet op de duinen. Het vertrekpunt is bij de ingang Zwarteweg op de hoek Breelaan en Duinweg in Bergen.

Er loopt een fietspad door het natuurgebied. Deze fietsroute van meer dan 30 kilometer verbindt alle dorpen. De route begint in Wijk aan zee en neemt je mee langs de waterwingebieden en diverse afslagen naar de stranden. Je kunt hier natuurlijk even stoppen en wat drinken bij een van de strandtenten. Of simpelweg genieten van het strand en de golven. Alleen van Egmond aan zee naar Bergen aan Zee rij je langs het gebied in plaats van er door heen.

Dit natuurgebied is een van de beste gebieden om te mountainbiken in Nederland. Je mag hier over meer dan 140 kilometer aan paden fietsen. Er zijn twee regels. Je mag alleen over de onverharde paden rijden, dus niet in de duinen bijvoorbeeld. En het mag alleen van zonsopkomst tot 10.30 uur. Dit om de overlast te beperken. Je ziet langs de paden borden waar je kunt zien of het is toegestaan of niet.

Er worden veel excursies georganiseerd om onder leiding van een gids op pad te gaan. Zo is er onder meer een wandelexcursie Natuurfotografie en een fietsexcursie naar de Schotse hooglanders of andere dieren in het natuurgebied. Bekijk online naar het meest recente aanbod. wees er wel snel bij, want veel activiteiten zijn snel volgeboekt.

De Provincie Noord-Holland kocht in 1903 het Landgoed Bakkum. De reden was om er een ziekenhuis voor geesteszieken te bouwen. De duinen en omgeving werden gezien als nutteloos. Maar werden wel opengesteld voor het publiek. In 1920 werd het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN) opgericht voor de drinkwaterwinning en distributie door de provincie. Zij zijn nu nog verantwoordelijk voor het drinkwater in het gebied. 

Tegenwoordig is natuur schaars in de Randstad. Terwijl recreatie juist belangrijker wordt. Hierdoor neemt de waarde van het Noordhollands Duinreservaat steeds verder toe. Waarbij natuurlijk ook de rol voor het drinkwater van groot belang blijft. 

Je hebt een toegangskaart nodig om het gebied in te mogen. Deze entreekaart kun je online kopen, maar ook bij de kaartautomaten die op verschillende plekken in het gebied staan. Je moet hem altijd bij je hebben. Een parkwachter kan je controleren als je door het gebied loopt.
Meer informatie: pwn.nl