Vliegbasis Soesterberg

Op deze niet meer in gebruik zijnde vliegbasis vind je een wonderlijke mix van natuur en geschiedenis. Je wandelt hier langs de vliegtuigen uit de Koude Oorlog, waaronder bunkers en hangars. En langs bossen en graslanden vol vlinders.

Tevens vind je hier het Nationaal Militair Museum met veel vliegtuigen en tanks die werden gebruikt door het Nederlands leger. Het gebied is een van de meest bijzondere attracties in de provincie Utrecht. 

Als je hier rondloopt zie je de contradictie vanzelf. Straaljagers staan her en der tussen de vele bloemen of worden omringd door allerlei kleurrijke bloemen. Met daarachter het Militair Museum vol met oorlogstuig uit het verleden.

Terwijl je ook nu nog een rondje kunt maken in een rupsvoertuig dwars door het mulle zand. Dit was ooit een van de best afgesloten plekken in Nederland. Tegenwoordig is het een gebied met diverse wandelroutes en fietsroutes. 

Vliegveld Soesterberg is nu een plek waar je een bijzonder verhaal kunt vinden. Want op veel legerbasis heeft de natuur al jaren de vrije hand. Wat tot bijzondere natuurterreinen leidt, zoals deze. Zo werd de grond op de vliegbasis nooit bemest of gemaaid.

Hierdoor zijn de graslanden nog net zo als honderd jaar geleden. Wat bijzonder is in ons land. En je nu in het voorjaar en zomer opvallend veel insecten als vlinders en dergelijke kunt zien. Dit zijn de mooiste bezienswaardigheden van Vliegbasis Soesterberg.

Het Militair Museum werd in 2014 geopend. Hier wandel je langs talloze voertuigen die door de landmacht zijn gebruikt. Met onder meer Leopard-tanks, maar ook kanonnen een V2-raket. Deze werden door de Duitsers aan het einde van de Tweede Wereldoorlog ingezet om Zuid-Nederland en Engeland bijvoorbeeld te bestoken. Ook bezoek je een ondergrondse atoomschuilkelder.

Ook zie je hier diverse vliegtuigen, waaronder Nederlandse en Amerikaanse straaljagers die tijdens de Koude Oorlog werden gebruikt. Een deel staat binnen, maar er staan er ook genoeg buiten. Voor het binnendeel heb je een entreebewijs nodig, maar voor de vliegtuigen en tanks buiten niet. 

In de zomermaanden heeft het museum ook talloze buitenactiviteiten. Kinderen kunnen in een mini-tank of een mini-jeep rijden. Ouderen en kinderen kunnen in een rupsvoertuig stappen voor een ritje door het zand. Een chauffeur laat je zien hoe je een M688 amfibisch rupsvoertuig door het zand laat gaan. Je moet je hier wel goed bij vast houden, want je wordt behoorlijk door elkaar geschud. Een heerlijke belevenis.

Meer informatie: nmm.nl

Een van de leukste attracties is de oude startbaan. Deze ligt in het zuiden en is niet de startbaan die je ziet vanuit het museum. Tegenwoordig mag je over de landingsbaan lopen en fietsen. Het wordt ook wel het breedste fietspad van Nederland genoemd.

Hou er wel rekening mee dat de landingsbaan is gesloten van 15 maart tot 15 augustus. De reden is dat dan de veldleeuwerik hier broedt. Deze bedreigde vogels zijn zeer gevoelig voor verstoring. Het verbod laat goed zien wat de nieuwe bestemming is van dit gebied. 

Deze vliegbasis heeft drie landingsbanen. Op de oude voor het museum vind je diverse vliegtuigen die hier dienst deden. Deze kun je van dichtbij bekijken. En er foto’s van maken. Wat zeker bij mooi weer de moeite waard is.

Gebouw 45 op Vliegbasis Soesterberg is het oudste luchtvaartgebouw in Nederland. Het stamt uit 1910 en heeft talloze functies gehad. Waaronder als uitkijkpost, dat de naam uitzichtpaviljoen Belvedère kreeg. Maar het diende ook als EHBO-post en later als leslokaal. Je kunt nu via de houten trap omhoog klimmen voor een uitzicht over de vliegbasis. Het gebouw werd in 2013 gerestaureerd, nadat het bijna was vergaan.

Op de hoger gelegen delen in het bos liggen talloze munitiedepots. Deze zijn van gewapend beton en zijn in het boslandschap weggestopt. Zodat ze vanuit de lucht niet te zien waren. Deze bunkers hadden een relatief licht dak.

De reden daarvoor is simpel. Als ze toch werden gebombardeerd zou de explosie van alle munitie via het dak gebeuren. De muren zouden dan blijven staan. En de naastgelegen bunkers zouden niet worden beschadigd. Of ook in de lucht springen. 

Je kunt deze oude munitiedepots eenvoudig bezoeken. Het rode wandelpad voert langs een groot deel van de munitiedepots. Je kunt ze ook met de fiets aandoen. Volg de fietsroute rond de vliegbasis en je ziet ze vanzelf.

De vliegtuigen op de vliegbasis werden gedurende de Koude Oorlog goed verborgen. Dit zodat ze niet konden worden gebombardeerd. Er werden speciale vliegtuigbunkers gebouwd, die vliegtuigshelters werden genoemd. Ook deze werden in het landschap verborgen zodat vliegtuigen ze vanuit de lucht niet konden zien.

In de hal van het Militair Museum vind je informatie over het Park Vliegbasis Soesterberg. Zoals bijvoorbeeld over de excursies die er worden georganiseerd. Maar ook over de wandelroutes en fietsroutes die er zijn. Het is niet groot, maar wel handig om dingen te plannen.

De bossen rond de vliegbasis zijn perfect voor meerdere wandelingen. Een weekend of midweek is dan ook zeer aan te raden. Je kunt kiezen uit diverse Bed & Breakfasts, kleine hotels en hostels, maar ook handige appartementen.

Bekijk de leukste accommodaties in Soesterberg

Je mag hier alleen op de aangegeven wandelpaden lopen. Dit omdat het een militair terrein was waar nog niet gesprongen explosieven liggen. De wandel- en fietspaden zijn wel veilig. Oftewel, ga dus niet van de paden af.

Als je de rode markering volgt loop je een groot deel door de bossen van de vliegbasis. En zie je onder meer de oude bunkers voor opslag van munitie. Maar ook talloze andere gebouwen die zijn weggewerkt in het landschap. Met trainingsfaciliteiten, half vergane toegangswegen en meer. Het vertrekpunt is bij het Militair Museum.

De wandeling over Landgoed de Paltz is bijzonder. Dit landgoed ligt aansluitend aan de vliegbasis. Je wandelt hier door beukenlanen en door opvallend heuvelachtig landschap. Dit is de Soesterberg, een stuwwal bij Soest. Het vertrekpunt is de parkeerplaats vlak voor de officiële ingang van de vliegbasis.

De meest bekende fietsroutes is over de voormalige landingsbaan. De ingang naar deze baan vind je voor de officiële ingang van de vliegbasis aan de linkerkant.

Over de vliegbasis is een fietsroute aangelegd die je langs de hoogtepunten brengt. Je rijdt onder meer over de Verlengde Paltzerweg. Waarbij je kunt stoppen bij het Munitiepark.

Deze vliegbasis kent een bijzondere geschiedenis. De Haagse automobielhandelaren Verwey en Lugard kochten in 1910 een heideveld bij Soesterberg. Ze wilden hier een burgervliegveld bouwen. Al in 1913 werd de eerste vliegshow georganiseerd. De overheid kocht daarna nog in hetzelfde jaar het terrein.

Waarna het snel van groot belang werd. In de Eerste Wereldoorlog zijn hier diverse buitenlandse militaire vliegtuigen gestald. In de Tweede Wereldoorlog namen de Duitsers het vliegveld over vanwege de strategische ligging. Ze verbouwen het grondig. En bouwen de derde landingsbaan. De complete vliegbasis wordt aan het einde van de oorlog totaal verwoest. 

De vliegbasis wordt herbouwd, maar is pas in 1951 wordt Soesterberg weer helemaal operationeel. Dan breekt de meest hectische periode aan. Vanaf 1954 is het vooral de Amerikaanse luchtmacht die gebruik maakt van vliegbasis Soesterberg. Vandaar ook dat je hier nog enkele Amerikaanse straaljagers ziet. 

Door de toenemende spanning in de Koude Oorlog met de Sovjet-Unie (het huidige Rusland) werd de basis steeds belangrijker. Al gebruikte ook het Koninklijk Huis de vliegbasis. Zo stond de Fokker van Prins Bernard in een van de hangars. Toen de Koude Oorlog ophield vertrokken de Amerikanen. De vliegbasis werd toen vooral gebruikt voor Nederlandse militaire missies in het buitenland.

Door de toenemende bezuinigingen werd de basis in 2008 gesloten. Eind 2014 gingen de hekken van Park Vliegbasis Soesterberg voor het eerst open voor het publiek. Tegenwoordig is het in handen van het Utrechts Landschap. Met als belangrijkste doelstelling de natuur de boventoon te laten voeren. 

Bij de vliegbasis is een groot parkeerterrein. Deze is gratis. Bij het Museum is een bushalte. Je kunt met de trein naar Amersfoort rijden en dan de bus pakken.