Vliegbasis Soesterberg

Landingsbanen, bunkers en hangars in de natuur

Vliegbasis Soesterberg is een van de meest bijzondere natuurgebieden in Nederland. Dit militaire vliegveld bij Soest is tegenwoordig een plek waar je lekker kunt wandelen en fietsen. Dit kan onder meer over de voormalige start- en landingsbaan, maar ook langs de voormalige munitiedepots en talloze andere plaatsen die bekend zijn uit de Koude Oorlog. Dit zijn de beste tips om de bijzondere Vliegbasis Soesterberg te bezoeken.

Geschiedenis van Vliegbasis Soesterberg

De Soesterberg Vliegbasis is een van de meest historische plekken in de provincie Utrecht. Vliegbasis Soesterberg werd in 1913 opgericht als een van de eerste militaire vliegvelden in Nederland. Gedurende de Koude Oorlog speelde het een belangrijke rol als NAVO-basis, waar ook Amerikaanse luchtmachtseenheden gestationeerd waren. Tot de sluiting in 2008 was het een cruciale locatie voor de Koninklijke Luchtmacht. Vandaag de dag blijft de basis een belangrijke herinnering aan de militaire luchtvaart in Nederland.

Wat is er te doen op de voormalige Vliegbasis Soesterberg?

Tegenwoordig is de voormalige vliegbasis Soesterberg onderdeel van het Nationaal Militair Museum en een natuurgebied dat open is voor publiek. Er zijn tal van activiteiten en bezienswaardigheden voor bezoekers:

Wandelroutes Vliegbasis Soesterberg

Je mag hier alleen op de aangegeven paden komen. Dit omdat het een militair terrein was waar nog niet gesprongen explosieven liggen. De wandel- en fietspaden zijn wel veilig. Oftewel, ga dus niet van de paden af. De meeste routes beginnen bij het Nationaal Militair Museum.

Wandelroute Munitiepark (4,5 km)

Een vlinder op de Vliegbasis Soesterberg. ©Corno van den Berg

Als je de rode markering volgt loop je een groot deel door de bossen van de vliegbasis. En zie je onder meer de oude bunkers voor opslag van munitie. Maar ook talloze andere gebouwen die zijn weggewerkt in het landschap. Met trainingsfaciliteiten, half vergane toegangswegen en meer. Het vertrekpunt is bij het Militair Museum.

Wandelroute Shelter (1,6 km)

De Wandelroute Shelter is relatief kort. Langs de route kom je langs verschillende betonnen vliegtuigshelters, die vroeger werden gebruikt om gevechtsvliegtuigen te beschermen tegen aanvallen en weersinvloeden. Sommige shelters zijn nu overwoekerd door natuur, wat zorgt voor een bijzonder contrast tussen geschiedenis en natuurherstel.

Wandelroute Vliegbasis Soesterberg (9,1 km)

Wandelen op Vliegbasis Soesterberg. ©Corno van den Berg

Als je het gehele gebied wilt ontdekken is de langere wandeling de beste voor je. Dan kun je goed de diversiteit van het gebied zien. De wandeling voert door open grasvlakten en bossen, waar je kans hebt om reeën, vossen en bijzondere vogelsoorten te spotten.

Wandelroute Landgoed de Paltz (3,4 km)

De wandeling over Landgoed de Paltz is bijzonder. Dit landgoed ligt aansluitend aan de vliegbasis. Je wandelt hier door beukenlanen en door opvallend heuvelachtig landschap. Dit is de Soesterberg, een stuwwal bij Soest. Het vertrekpunt is de parkeerplaats vlak voor de officiële ingang van de vliegbasis.

Fietsroute De landingsbaan

De meest bekende fietsroutes is over de voormalige landingsbaan. De ingang naar deze unieke landingsbaan vind je voor de officiële ingang van de vliegbasis aan de linkerkant.

Fietsroute Vliegbasis Soesterduinen

De populaire fietsroute is 8,9 kilometer lang en voert dwars door het natuurgebied. Je rijdt onder meer over de Verlengde Paltzerweg. Waarbij je kunt stoppen bij het Munitiepark. Het leukste is wel om over de oude landingsbaan te fietsen. Hou wel rekening met het broedseizoen, dan is de landingsbaan gesloten.

Nationaal Militair Museum

Het Nationaal Militair Museum ©Nationaal Militair Museum

Het Militair Museum werd in 2014 geopend. Hier wandel je langs talloze voertuigen die door de landmacht zijn gebruikt. Met onder meer Leopard-tanks, maar ook kanonnen een V2-raket. Deze werden door de Duitsers aan het einde van de Tweede Wereldoorlog ingezet om Zuid-Nederland en Engeland bijvoorbeeld te bestoken. Ook bezoek je een ondergrondse atoomschuilkelder.

Ook zie je hier diverse vliegtuigen, waaronder Nederlandse en Amerikaanse straaljagers die tijdens de Koude Oorlog werden gebruikt. Een deel staat binnen, maar er staan er ook genoeg buiten. Voor het binnendeel heb je een entreebewijs nodig, maar voor de vliegtuigen en tanks buiten niet.

De bijzondere buitenactiviteiten

De excursie met het rupsvoertuig. ©Corno van den Berg

In de zomermaanden heeft het museum ook talloze buitenactiviteiten. Kinderen kunnen in een mini-tank of een mini-jeep rijden. Ouderen en kinderen kunnen in een rupsvoertuig stappen voor een ritje door het zand. Een chauffeur laat je zien hoe je een M688 amfibisch rupsvoertuig door het zand laat gaan. Je moet je hier wel goed bij vast houden, want je wordt behoorlijk door elkaar geschud. Het is een heerlijke belevenis.
Meer informatie: nmm.nl

Informatiecentrum Park Vliegbasis Soesterberg

In de hal van het Militair Museum vind je informatie over het Park Vliegbasis Soesterberg. Zoals bijvoorbeeld over de excursies die er worden georganiseerd. Maar ook over de wandelroutes en fietsroutes die er zijn. Het is niet groot, maar wel handig om dingen te plannen.

Hoe lang is de landingsbaan van Vliegbasis Soesterberg?

Een van de meest indrukwekkende kenmerken van Soesterberg Vliegbasis is de landingsbaan. Met een lengte van maar liefst 3.077 meter was het een van de langste start- en landingsbanen in Nederland. Hoewel de baan niet meer in gebruik is voor de luchtvaart, is deze nog steeds zichtbaar en vormt het een belangrijk historisch element binnen het natuurgebied.

De landingsbaan ligt in het zuiden en is niet de startbaan die je ziet vanuit het museum. Tegenwoordig mag je over de landingsbaan lopen en fietsen. Het wordt ook wel het breedste fietspad van Nederland genoemd.

Hou er wel rekening mee dat de landingsbaan is gesloten van 15 maart tot 15 augustus. De reden is dat dan de veldleeuwerik hier broedt. Deze bedreigde vogels zijn zeer gevoelig voor verstoring. Het verbod laat goed zien wat de nieuwe bestemming is van dit gebied. 

Oude vliegtuigen op de landingsbaan

Een Amerikaanse straaljager op Vliegbasis Soesterberg ©Corno van den Berg

Deze vliegbasis heeft drie landingsbanen. Op de oude voor het museum vind je diverse vliegtuigen die dienst deden voor de Koninklijke Luchtmacht of voor de NAVO. Deze vliegtuigen kun je gratis van dichtbij bekijken. Je hoeft dus geen entreebewijs voor het Militair Museum te kopen. Je kunt er bijzondere foto’s van maken. Wat zeker bij mooi weer de moeite waard is.

Gebouw 45: Belvedère

Gebouw 45 op Vliegbasis Soesterberg is het oudste luchtvaartgebouw in Nederland. Het stamt uit 1910 en heeft talloze functies gehad. Waaronder als uitkijkpost, dat de naam uitzichtpaviljoen Belvedère kreeg. Maar het diende ook als EHBO-post en later als leslokaal. Je kunt nu via de houten trap omhoog klimmen voor een uitzicht over de vliegbasis. Het gebouw werd in 2013 gerestaureerd, nadat het bijna was vergaan.

De munitiebunkers

De Munitiebunkers op Vliegbasis Soesterberg ©Corno van den Berg

Op de hoger gelegen delen in het bos liggen talloze munitiedepots. Deze zijn van gewapend beton en zijn in het boslandschap weggestopt. Zodat ze vanuit de lucht niet te zien waren. Deze bunkers hadden een relatief licht dak.

De reden daarvoor is simpel. Als ze toch werden gebombardeerd zou de explosie van alle munitie via het dak gebeuren. De muren zouden dan blijven staan. En de naastgelegen bunkers zouden niet worden beschadigd. Of ook in de lucht springen. 

Je kunt deze oude munitiedepots eenvoudig bezoeken. Het rode wandelpad voert langs een groot deel van de munitiedepots. Je kunt ze ook met de fiets aandoen. Volg de fietsroute rond de vliegbasis en je ziet ze vanzelf.

Vliegtuigshelters

De vliegtuigen op de vliegbasis werden gedurende de Koude Oorlog goed verborgen. Dit zodat ze niet konden worden gebombardeerd. Er werden speciale vliegtuigbunkers gebouwd, die vliegtuigshelters werden genoemd. Ook deze werden in het landschap verborgen zodat vliegtuigen ze vanuit de lucht niet konden zien.

Overnachten bij de Vliegbasis Soesterberg

De bossen rond de vliegbasis zijn perfect voor meerdere wandelingen. Een weekend of midweek is dan ook zeer aan te raden. Je kunt kiezen uit diverse Bed & Breakfasts, kleine hotels en hostels, maar ook handige appartementen.
Bekijk de leukste accommodaties in en rond Soesterberg

Hoe is de Vliegbasis Soesterberg ontstaan?

Een van de oude toegangswegen van Vliegbasis Soesterberg. ©Corno van den Berg

Deze vliegbasis kent een bijzondere geschiedenis. De Haagse automobielhandelaren Verwey en Lugard kochten in 1910 een heideveld bij Soesterberg. Ze wilden hier een burgervliegveld bouwen. Al in 1913 werd de eerste vliegshow georganiseerd. De overheid kocht daarna nog in hetzelfde jaar het terrein.

Waarna het snel van groot belang werd. In de Eerste Wereldoorlog zijn hier diverse buitenlandse militaire vliegtuigen gestald. In de Tweede Wereldoorlog namen de Duitsers het vliegveld over vanwege de strategische ligging. Ze verbouwen het grondig. En bouwen de derde landingsbaan. De complete vliegbasis wordt aan het einde van de oorlog totaal verwoest. 

De vliegbasis wordt herbouwd, maar is pas in 1951 wordt Soesterberg weer helemaal operationeel. Dan breekt de meest hectische periode aan. Vanaf 1954 is het vooral de Amerikaanse luchtmacht die gebruik maakt van vliegbasis Soesterberg. Vandaar ook dat je hier nog enkele Amerikaanse straaljagers ziet. 

Door de toenemende spanning in de Koude Oorlog met de Sovjet-Unie (het huidige Rusland) werd de basis steeds belangrijker. Al gebruikte ook het Koninklijk Huis de vliegbasis. Zo stond de Fokker van Prins Bernard in een van de hangars. Toen de Koude Oorlog ophield vertrokken de Amerikanen. De vliegbasis werd toen vooral gebruikt voor Nederlandse militaire missies in het buitenland.

Door de toenemende bezuinigingen werd de basis in 2008 gesloten. Eind 2014 gingen de hekken van Park Vliegbasis Soesterberg voor het eerst open voor het publiek. Tegenwoordig is het in handen van het Utrechts Landschap. Met als belangrijkste doelstelling de natuur de boventoon te laten voeren.

Bezoekinformatie en Parkeren

  • Toegang: Park Vliegbasis Soesterberg is toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang voor wandelaars en fietsers.
  • Parkeren: Er zijn meerdere parkeerplaatsen rondom het gebied, waaronder bij het Nationaal Militair Museum en aan de Kampweg.
  • Beste tijd om te bezoeken: Elk seizoen heeft zijn charme, maar de herfst en lente bieden de mooiste kleuren en aangename temperaturen voor lange wandelingen.

Mijn Tips

Lees hier alle Bucket List Tips voor Nederland

Lees mijn Tips

alle 97 artikelen over Nederland

Bekijk alle artikelen