Samarkand

Historische parel langs de Zijderoute

Samarkand is een van de oudste en meest intrigerende steden in Oezbekistan. Deze eeuwenoude stad speelde een cruciale rol langs de beroemde Zijderoute, waar kooplieden uit China, Perzië en Europa elkaar ontmoetten. Ooit was het de hoofdstad van het machtige Koninkrijk van de Timoeriden, gesticht door Timoer Lenk (of Timur Lenk) in de 14e eeuw. Vandaag de dag is Samarkand een levend museum vol indrukwekkende monumenten, kleurrijke bazaars en een rijke geschiedenis. Dit zijn de beste tips om Samarkand te bezoeken. 

Wat te zien in Samarkand?

Samarkand staat bekend om zijn majestueuze architectuur en historische monumenten. Deze stad herbergt enkele van de meest indrukwekkende bouwwerken van Centraal-Azië. Hier zijn de hoogtepunten die je niet mag missen:

Registan: Mooiste plein van Samarkand

Het fraaie Registan in Samarkand. ©Corno van den Berg

Het Registan-plein is het meest iconische beeld van Oezbekistan en een absolute must-see. Daarom zie je Registan vaak als je foto’s zoekt over Oezbekistan. Dit centrale plein wordt omringd door drie fraaie madrasa’s, dit zijn Koranscholen. Dit zijn de drie:

Ulug Bey Madrasa (1417-1420)

Het interieur van de Ulug Bey Madrasa. ©Corno van den Berg

De Ulug Bey Madrasa werd gebouwd in opdracht van Ulug Bey, de kleinzoon van Timoer Lenk, en diende als een van de belangrijkste onderwijsinstellingen van de 15e eeuw. Ulug Bey, bekend als een groot wetenschapper en astronoom, bracht hier zelf onderwijs aan studenten. De madrassa heeft een indrukwekkende gevel met sterrenpatronen, een duidelijke verwijzing naar zijn liefde voor astronomie. Binnen vonden studenten colleges over wiskunde, astronomie, theologie en filosofie. De toegangspoort is gedecoreerd met mozaïeken in blauw en turquoise tinten en bevat inscripties die wijzen op het belang van kennis en onderwijs.

De vierkante binnenplaats is omringd door cellen waar studenten verbleven. Aan de oostkant bevond zich een moskee, terwijl de westzijde werd gebruikt voor lezingen. In de 17e eeuw verloor de madrassa zijn educatieve functie, maar het gebouw is nog steeds een van de meest indrukwekkende voorbeelden van islamitische architectuur in Centraal-Azië.

Sher Dor Madrasa (1619-1636)

Een stel gaat troouwen voor het Sher Dor Madrasa. ©Corno van den Berg

Madrassa van de Leeuwen, dat is wat Sher Dor Madrasa betekent. Deze madrassa werd ruim 200 jaar later gebouwd dan de Ulug Bey Madrasa. De naam verwijst naar de opvallende afbeeldingen van tijgers met zonnestralen op hun rug, een zeldzaam element in islamitische kunst, waar doorgaans geen dierlijke figuren worden afgebeeld. De tijgers symboliseren kracht en macht, terwijl de zon boven hen het leven en de energie van het universum vertegenwoordigt.

De architectuur van Sher Dor is groots en symmetrisch, met een imposante entreepoort die naar een ruime binnenplaats leidt. De dubbele minaretten aan weerszijden van de poort geven het gebouw een statige uitstraling. Binnenin bevinden zich gebedsruimtes en klaslokalen die destijds werden gebruikt door islamitische geleerden. Hoewel de madrassa qua bouwstijl doet denken aan de Ulug Bey Madrassa, heeft het een rijkere decoratie, wat duidt op de economische en artistieke bloei van Samarkand in de 17e eeuw.

Tilla Kari Madrasa (1650-1660)

Een schoonmaakster voor Tilla Kari Madrasa. ©Corno van den Berg

De Tilla Kari Madrasa, wat ‘Goud Versierde Madrassa’ betekent, werd gebouwd als afsluiting van het Registan-ensemble en had een dubbele functie: als educatieve instelling én vrijdagmoskee. Dit gebouw is het meest rijkelijk versierd van de drie en staat vooral bekend om zijn schitterende met bladgoud bedekte interieur.

De centrale gebedsruimte heeft een adembenemende koepel, volledig bedekt met gouden patronen en Arabische kalligrafie. De muren en plafonds zijn rijkelijk versierd met blauwe en turquoise tegels, gecombineerd met florale en geometrische motieven. De binnenplaats wordt omringd door galerijen met leslokalen en studentenverblijven, die vroeger gevuld waren met jonge mannen die zich verdiepten in de islamitische wetenschappen.

Tilla Kari werd ontworpen om niet alleen een leercentrum te zijn, maar ook een plek waar gelovigen uit Samarkand samenkwamen om te bidden. De combinatie van functionele architectuur en artistieke verfijning maakt dit gebouw een van de mooiste voorbeelden van de Timuridische bouwstijl in de stad.

Ulug Bey Observatorium

Het Observatorium van Ulug Bey in Samarkand. ©Corno van den Berg

De beroemde heerser Ulug Bey, kleinzoon van Timoer Lenk, was niet alleen een leider maar ook een gepassioneerd astronoom. Zijn observatorium, gebouwd in de 15e eeuw, was een van de meest geavanceerde van zijn tijd. Een bezoek aan dit historische observatorium biedt inzicht in de wetenschappelijke vooruitgang van die periode.

Shah-i-Zinda: de straat van de mausolea

Amir Temur. ©Corno van den Berg

Shah-i-Zinda is vooral bekend vanwege de vele mausolea die hier staan. Sommige stammen uit de 9e eeuw, andere zijn jonger. Diverse edelen van de Timoeriden zijn hier begraven. Neem de tijd voor deze unieke straat. Ik vond het vooral intrigerend om te zien hoe lokale bezoekers deze mausolea beleven.

Bibi Khanum moskee

Dwalen door Samarkand. ©Corno van den Berg

De imposante Bibi Khanum Moskee, vernoemd naar de vrouw van Timoer Lenk, was ooit een van de grootste moskeeën in de islamitische wereld. Het meest opvallende element is de marmeren koranstandaard op de binnenplaats. Hiervan wordt gezegd dat wie eronderdoor loopt, gezegend wordt met wijsheid.

Mausoleum van Timoer Lenk

Het Timoer Lenk Mausoleum in Samarkand. ©Corno van den Berg

Het Amir Temur Mausoleum Gur-e-Amir Complex, de laatste rustplaats van Timoer Lenk, is een architectonisch meesterwerk met een opvallende blauwe koepel. Binnen schitteren de muren en het plafond door het overvloedige gebruik van bladgoud. Het Mausoleum of Temur, zoals het in het Engels heet, is zeer de moeite waard.

Afrasiab Museum

Het Afrasiab Museum richt zich op de overblijfselen van de oude stad Afrasiab, een van de oudste nederzettingen van Centraal-Azië. Hier leer je meer over de pre-islamitische geschiedenis van Samarkand en zie je archeologische vondsten die teruggaan tot de 5e eeuw voor Christus.

Saint Daniel Mausoleum

De profeet Daniël heeft naar verluidt meerdere graven wereldwijd, maar het Saint Daniel Mausoleum in Samarkand trekt nog steeds talloze pelgrims. Het graf is ongebruikelijk lang, volgens de legende omdat het lichaam van de profeet nog steeds groeit.

Chor-Chinor in Urgut

Een man bij de bron van Chor-Chinor. ©Corno van den Berg

Voor wie even de stad wil ontvluchten, ligt net buiten Samarkand het Chor-Chinor park in Urgut. Hier vind je reusachtige platanenbomen, een heldere bron waaruit je kunt drinken en een kleine moskee. Het is een heerlijke plek.

Met of zonder gids Samarkand ontdekken?

Samarkand is een stad met een rijke geschiedenis en complexe details die je met een gids beter zult begrijpen. Een lokale gids kan je meenemen door de verhalen van de stad, verborgen symboliek onthullen en je helpen om binnen een dag de belangrijkste bezienswaardigheden te bezoeken. Gidsen kun je van tevoren boeken of ter plekke regelen, bijvoorbeeld bij het Registan-plein.

Hoe kom je in Samarkand? De trein naar Samarkand

Een van de populairste manieren om Samarkand te bereiken is per hogesnelheidstrein vanuit Tasjkent. De Afrosiyob-trein brengt je in slechts 2 uur en 10 minuten naar Samarkand en biedt een comfortabele reiservaring met moderne voorzieningen. Daarnaast rijden er ook reguliere snellijnen die iets langer onderweg zijn maar budgetvriendelijker zijn.