Nog geen account?
Bardenas Reales is zelfs het toneel voor Game of Thrones
40 personen hebben dit op hun Bucket List staan.
11 personen zijn hier geweest
Bardenas Reales is een ruig, onbewoond, maar vooral onbekend natuurgebied. Terwijl de tijd dringt in het noorden van Spanje. De populairste attractie is er nog hooguit vijftig jaar te zien, want het karakteristieke landschap spoelt hier letterlijk weg. Daarnaast sterft de plaatselijke schaapherder cultuur uit. Maar dit gebied heeft meer bezienswaardigheden. Dit zijn de beste tips om Bardenas Reales te bezoeken.
Door erosie spoelt het karakteristieke kalklandschap hier letterlijk weg. De rotsen verdwijnen roemloos in de Ebro, de grootste rivier van Spanje. Maar wie goed oplet, kan zien dat deze halfwoestijn zeker nog een toekomst heeft. Het gebied wordt langzaam populairder bij toeristen. Zeker nadat het in de populaire tv-serie Game of Thrones te zien was.
Hij strijkt zijn hand over zijn verweerde gezicht. Manuel Garcia Cillero leunt op zijn wandelstok en roept zijn Pyrenese herdershonden. Hij lacht en begrijpt mijn vraag. De teloorgang van zijn vak knaagt aan hem. ,,Ik ben te oud. En één van de laatste schaapherders hier. Ik vraag me ook voortdurend af waarom de jeugd dit vak niet ambieert.” Hij draait zijn hoofd en kijkt naar de ondergaande zon. De witte en gele rotsen en het omliggende zand kleuren langzaam rood.
Al honderden jaren is Bardenas Reales de overwinterplek voor herders uit de Pyreneeën. Eind september trekken ze met hun grote kuddes schapen naar Bardenas op zoek naar voedsel. Om in maart weer terug te keren naar de dan bloeiende bergweides. Enkelen leggen de honderden kilometers nog te voet af, de meeste schaapherders gebruiken inmiddels vrachtwagens. Volgens Manuel was dat het eerste teken aan de wand dat de tijden veranderen. En snel.
Schrijf je in en blijf wekelijks op de hoogte van het laatste reisnieuws, tips en video's.
Las Bardenas is een levende contradictie. Dit gebied van 144 km2 ligt midden in Navarra. Een dal dat ingeklemd tussen twee bergen ligt: Pyreneeën en het Iberisch gebergte. Volgens wetenschappers was dit miljoenen jaren geleden een immense binnenzee. Fossielen van krokodillen en zeeschildpadden vormen het bewijs. Via rivieren uit de bergen kwam sediment op de bodem van de zee terecht.
Terwijl Manuel en zijn kudde langzaam uit het zicht verdwijnt, ‘proef’ ik de stilte. Het is windstil en het gebied is onbewoond. De oorzaak is simpel: de mens kan er niets mee beginnen. De droge grond en de voortdurende werking van wind, regen en ijs zijn verre van ideaal voor landbouw of veeteelt. Vroeger was dit de schuilplaats voor veel misdadigers. Er huisden hier zelfs heuse roverbendes die elke voorbijganger kaal plukten.
De grillen van Moeder Natuur leveren wel een bijzonder landschap op. Uniek voor Europa. Eén die overigens laat erkend is, want pas in 1999 werd het gebied tot Parque Natural uitgeroepen door de overheid. Overal staan bergen en heuvels, kunstig gestileerd door weer en wind. Soms in de vorm van zandkastelen, anderen in kaarsrechte tafelbergen.
Ondanks alle schoonheid is het verhaal achter dit gebied er één dat droevig stemt. Het gebied gaat langzaam ten onder. Letterlijk. Alles wat ik hier zie is het resultaat van de erosie. Om uiteindelijk te verworden tot niet meer dan een hoop zand. In de bodem zijn enorme scheuren te zien. In de toekomst zijn het alleen nog maar een hoop zand en enkele rotsblokken. Bardenas Reales wordt letterlijk weggespoeld. Om roemloos te verdwijnen in de Ebro, de grootste rivier van Spanje.
De lokale gids Iñaki Felipe Remon geeft me twee opties: te voet of op een fiets. Dat zijn volgens hem de beste manieren om het gebied te verkennen. Veel mensen gaan hun auto niet uit en kunnen dus het binnenste deel niet zien. Want dat is verboden voor auto’s. Ik stap op een mountainbike en raas al snel heuvel af, heuvel op. Lang niet alle bergen en terrassen zijn toegankelijk om het fragiele ecosysteem te beschermen.
Overal spatten felle kleuren uit de grond. Op veel plekken kan het regenwater door de harde structuur van de grond niet weg. Het komt vanzelf weer omhoog, vermengd met allerlei ijzerkristallen (dat het een rode kleur geeft), zout (wit), een combi (geel) en de heldere aardetinten (zwart en bruin). Als het regent doen de modderstromen de rest. Tezamen vormen ze een kleurenpalet waar menig schilder jaloers op zou zijn.
Hij stopt bij Cabezo de Castildetierra, het meest imponerende monument van het gebied. Deze fel gekleurde berg zand met bovenop enkele horizontale rotsen zal volgens wetenschappers nog zo’n vijftig jaar bestaan. Daarna moet een nieuw (tijdelijk) monument worden gekozen. Iñaki gaat bij een stokje in de grond staan. ,,Ik heb deze zes maanden geleden ter hoogte van de erosiescheur gelegd. Inmiddels zie je dat de scheur drie meter is opgeschoven … Zo snel gaat het hier.“
Terwijl we rustig verder fietsen duiken plotseling boven ons een vijftal vale gieren op. Iñaki wijst en roept: ,,Ze volgen de schapen. Als die hier arriveren, zijn een dag erop de vale gieren hier.“ Ik herinner me dat deze dieren het journaal in de zomer van 2007 nog haalden. Ze verlieten Spanje voor een verkenningsvlucht naar onder meer ons land.
Ik kijk om me heen en zie er meer dan honderd. Een grote groep zweeft op de thermiek, terwijl tientallen anderen op de rotswanden zitten en me aankijken. Dit zijn aaseters, of eigenlijk alleseters. De meeste zijn na hun zwerftocht door Europa weer teruggekeerd naar Spanje. Om, zoals elk jaar, te overwinteren in Bardenas Reales.
De boeren en schaapherders voerden de dieren bij, maar vanwege ziektes mogen ze geen dode dieren meer laten liggen. Dus vallen de gieren nu levende lammeren aan. Manuel Garcia Cillero: ,,Ik heb honden bij moeten kopen, want de dieren worden steeds brutaler.
Maar hoe moet het met ze als wij er niet meer zijn? De jeugd vindt dit vak te saai, ze hebben niets met schapen.” Ik zie dat de gieren ons uitgebreid bekijken. Als toerist voel je je toch wat ongemakkelijk als deze grote vogels boven je hoofd cirkelen.
Ik heb meerdere nachten in de buurt van het natuurgebied doorgebracht. Het was een klein hotel midden in de natuur, maar ik zag ook kleine hotels in de omliggende dorpen. Het meest populaire dorp qua locatie is Arguedas. De meeste zijn nog relatief goedkoop, al is het wel slim om vroegtijdig te boeken. Dan loop je niet de kans dat alles is volgeboekt.
Bekijk de leukste accommodaties in de omgeving
We kijken op de kaart. Las Bardenas bestaat feitelijk uit drie gebieden. Tot nu toe ben ik alleen in het ‘witte’ deel geweest, maar het ‘vlakke’ gedeelte is niets meer dan een zandvlakte, ook al wordt vlak naast de Ebro-rivier wijn verbouwd. Ik reis af naar het ‘zwarte’ deel. Dit is minder droog. ‘Zwart’ is een verwijzing naar de donkergekleurde pijnbomen die hier veel staan.
Terwijl ik rondloop denk ik na over de woorden van Iñaki. Ook dit deel wordt veelvuldig geteisterd door Moeder Natuur. Maar her en der zijn open plekken in het bos zichtbaar. De wortels van de struiken en pijnbomen kunnen het zand niet meer vasthouden.
Een omgevallen boom is het toonbeeld van de verandering. De erosie zal het bos uiteindelijk omver gooien. De bomen zullen vergaan. Maar dan worden de onderliggende rotspartijen zichtbaar; felrood en knalgeel.
Corno's Reistips
Spanje is een heerlijk divers land, dat je het hele jaar kunt bezoeken. Ieder seizoen heeft zijn eigen charme. Er zijn genoeg steden voor een leuke stedentrip. Hieronder een aantal handige tips om je trip naar Spanje te regelen.
Langzaam besef ik dat ik naar de toekomst van Las Bardenas zit te turen. Het zwarte deel wordt nu nog weinig bezocht. Maar dat zal in de toekomst wel veranderen. Gids Iñaki lacht. Hij weet dat hij dat niet meer gaat meemaken. En schaapherder Manuel Garcia Cillero ook niet. Daarom genieten ze nu van elke dag dat ze er rond mogen lopen.
De beste manier om dit gebied te ontdekken is per (elektrische) fiets. Je kunt zowel zelf op pad als met een gids een excursie maken. Deze kun je vooraf boeken. Er worden ook complete tours met gids en fiets aangeboden: https://www.destinonavarra.com/en/navarre-on-e-bike/. Ook via Tripadvisor kun je een excursie boeken, kijk hier. En hier kun je gidsen vinden voor jouw trip: https://www.turismobardenas.com/en/
Bardenas Reales is een indrukwekkend semi-woestijnlandschap in het zuidoosten van Navarra. Het biedt per seizoen unieke ervaringen en variërende bezoekersaantallen. Hier is een overzicht om je bezoek goed te kunnen plannen.
De autonome regio Navarra ligt in het noorden van Spanje, met Pamplona als belangrijkste stad. Bardenas Reales ligt in het zuidelijke deel van de regio op een uurtje rijden.
40 personen hebben dit op hun Bucket List staan.
11 personen zijn hier geweest
